مفهوم قوه مجريه

The Concept of Executive Power

در پي تغيير مبناي مشروعيت حكومت از حق حاكميت خدادادي پادشاهان به حاكميت مردم يا ملت در فلسفه سياسي اروپا، اصل تفكيك قوا به عنوان اصل اساسي حكومت توسط انديشمندان و فلاسفه سياسي مطرح و منجر به تولد اصطلاح «قوه مجريه» در ادبيات حقوقي- سياسي شد. در حوزه عمل اين اصطلاح دستخوش تغيير و تحولات بسياري شده، در دوران‌ها و شرايط مختلف، برداشت‌هاي متفاوتي از آن صورت مي‌پذيرفت. در اين مقاله سعي شده ضمن بازبيني ماهيت «قوه مجريه» از منظر طراحان نظريه تفكيك قوا، خاستگاه و كارويژه‌هاي اصلي اين قوه مورد تحليل و بررسي قرار گرفته، با بهره‌گيري از اين دو، رويكردهاي موجود در تفسير مفهوم قوه مجريه را كه به دو دسته كلي رويكرد سنتي و رويكرد نوين تقسيم‌بندي شده است، مورد مطالعه تطبيقي قرار داده، ارزيابي نماييم. در پايان ضمن تقويت رويكرد نوين كه معتقد به تفسير موسع‌ اين مفهوم با توجه به اهداف و كارويژه‌هاي متصور براي آن است، تاكيد گرديده آنچه جهت ممانعت از كجروي‌هاي احتمالي قوه مجريه ضروري است، اعمال نظارت صحيح مجلس بر اين قوه است، نه ايجاد محدوديت براي آن كه ممكن است مانع از كارآمدي اين دستگاه اداره كننده حكومت گردد.

After the change in the basis of governmentʹs legitimacy from divine right of monarchs to peopleʹs or nationʹs right to sovereignty in Europeanʹs Political Philosophy, “Separation of Powers” has been raised as the basic principle of government by scholars and philosophers of politics. Later it leads to the birth of the term “Executive Power” in the legal-political literature. This term has encountered several changes in practical arena and has undergone many implications in different circumstances and eras. In this article, besides reviewing the nature of “Executive Power” from the attitude of the originators of the “Separation of Powers” theory, its bases and main tasks are analyzed, and by employing these studyʹs results, the current approaches, i.e. classical/traditional and modern approaches are evaluated toward interpretation of the concept of “Executive Power”. Finally, highlighting the modern approach, which believes in extensive interpretation of this concept according to its possible purposes and main tasks, we emphasized that it is essential for parliament to appropriately supervise on the executive power to prevent it from derogation, not limiting it, which may decrease its efficiency.