مطالعه تطبيقي مباني و كاركرد الگوهاي دادگستري اساسي

Comparative Study of Foundations and Functions of the Models of Constitutional Justice

دادگستري اساسي در مفهوم عام خود به معناي مجموعه راهكارها و نهادهاي حقوقي است كه قانون و ساير مقررات را براساس قانون اساسي كنترل مي‌‌كند. براساس نوع نگاهي كه به قانون عادي، پارلمان، دادگستري، و نسبتِ بين نفع خصوصي - نفع عمومي وجود دارد و نيز حسب نوع تعريفي كه از علت و كاركرد «تفكيك قوا» به عمل مي‌‌آيد دو الگوي شاخص از دادگستري اساسي در جهان پديدار شده است: الگوي آمريكايي كه در آن، كنترل بر قانون عادي به شيوه پسيني، عيني، غيرمتمركز، و داراي اعتبار نسبي امر مختومه است، و الگوي اروپايي كه در آن، كنترل بر قانون عادي به نحو پيشيني، انتزاعي، متمركز، و داراي اعتبار مطلق امر مختومه صورت مي‌‌گيرد. در مقاله حاضر، ضمن پرداختن به مباني عام دادگستري اساسي و سپس مباني خاص هريك از الگوهاي مذكور، كاركردهاي عام دادگستري اساسي در دو كشور شاخص، يعني ايالات متحده آمريكا و فرانسه مورد مطالعه قرار گرفته است.

Constitutional justice, in its general sense, means the set of methods and legal institutions that control law and other regulations by the constitution. Based on the type of look at the relationship between statutory law-constitution, parliament-justice, and private interest-public interest, and also based on the type of definition of the philosophy and function of separation of powers, we can observe two principals models of constitutional justice: 1) The American model in which the control over law is posterior, objective, decentralized and res judicata is relative, and 2) The European model in which the control of law is priori, abstract, centralized, and res judicata is absolute. In this paper, while addressing the general principles of constitutional justice, we study special patterns of each of the above models, especially in the two most important countries (i.e. The United States of America and France).