تاثير هيبريدهاي مختلف ذرت بر پارامترهاي رشد جمعيت كرم غوزه‌ي پنبه Helicoverpa armigera (Lep.: Noctuidae)

Effect of different corn hybrids on population growth parameters of cotton bollworm, Helicoverpa armigera (Lep.: Noctuidae)

كرم غوزه‌ي پنبه Helicoverpa armigera آفت جدي محصولات مختلف كشاورزي در ايران و ساير نقاط جهان است. تاثير هيبريدهاي مختلف ذرت شامل SC700، SC704، SC500، DC370 و SC260 در قالب رژيم غذايي مصنوعي روي پارامترهاي رشد جمعيت H. armigera در اتاقك رشد (دماي 1±25 درجه سلسيوس، رطوبت نسبي 5±65 درصد و دوره نوري 16 ساعت روشنايي و 8 ساعت تاريكي) بررسي شد. نرخ ذاتي افزايش جمعيت (rm) روي هيبريدهاي مختلف از 1039/0 تا 1394/0 بر روز در نوسان بود كه كمترين مقدار را روي SC700 و بيشترين مقدار را روي SC500 داشت. بيشترين مقدار نرخ خالص توليد مثل (R0)روي SC500 (90/203 ماده به ازا هر فرد ماده در هر نسل) و كمترين مقدار روي SC700 (30/68) به دست آمد. نتايج نشان داد كه طولاني‌ترين زمان دو برابر شدن جمعيت (DT) روي SC700 (59/6 روز) و كوتاه‌ترين آن روي SC500 (96/4 روز) بود. به دليل بالاتر بودن ضريب تبيين (r2) در مدل Gompertz، داده‌هاي به دست آمده روي هيبريدهاي مختلف برازش مناسب‌تري با اين مدل در مقايسه با مدل Weibull داشتند. نرخ بقا افراد در زمان ورود افراد هم سن اوليه به مرحله‌ي حشره كامل 36/0، 44/0، 56/0، 46/0 و 48/0 به ترتيب روي هيبريدهاي DC370، SC704، SC260، SC500 و SC700 بود. در زمان ظهور اولين حشره كامل، اميد به زندگي H. armigera روي هيبريدهاي فوق به ترتيب 55/13، 45/16، 53/13 43/13 و 76/13 روز بود. يافته‌هاي حاصل از اين پژوهش نشان داد كه SC700 ميزبان نامناسب و SC500 ميزبان مناسبي براي H. armigera بود.

The cotton bollworm, Helicoverpa armigera is a serious pest of different agricultural crops in Iran and other parts of the world. The effect of different corn hybrids including SC700, SC704, SC500, DC370 and SC260 which incorporated into artificial diets on population growth parameters of H. armigera was studied at growth chamber conditions (25±1?C, 65±5% RH and a photoperiod of 16:8 (L:D) hours). The intrinsic rate of increase (rm) on different hybrids varied from 0.1039 to 0.1394 (day -1), which was lowest on SC700 and highest on SC500. The highest net reproductive rate (R0) was on SC500 (203.90 females/female/generation) and the lowest value of this parameter was on SC700 (68.30). The results showed that longest doubling time (DT) was on SC700 (6.59 days) and shortest one was on SC500 (4.96 days). Because of the higher coefficient of determination (r2) value in Gompertz model, data from different hybrids had a better fit to this model compared to Weibull model. The survival rate (lx) of individuals developed to adults from the initial cohort was 0.36, 0.44, 0.56, 0.46 and 0.48 on DC370, SC704, SC260, SC500 and SC700. The life expectancy (ex) of H. armigera was 13.55, 16.45, 13.53, 13.43 and 13.76 days, respectively at the first day of adult emergence. Our findings indicated that hybrid SC700 was unsuitable host and hybrid SC500 was suitable host for H. armigera.