نقش هوش هيجاني در اثربخشي تدريس معلمان درمدارس راهنمايي

On the Role of Emotional Intelligence in Secondary Teachers’ Teaching Effectiveness

اين پژوهش به بررسي رابطه هوش هيجاني معلمان و اثربخشي تدريس و هم چنين، پيش بيني اثربخشي تدريس و زير مقياس هاي آن به وسيله متغير هوش هيجاني معلمان مي پردازد. روش پژوهش توصيفي از نوع همبستگي بوده است. نمونه پژوهش شامل 704 نفر از دانش آموزان مدارس راهنمايي و هم چنين، 32 نفر از دبيران زن و مرد مدارس راهنمايي شهر شيراز مي-باشند كه با روش تصادفي خوشه اي چند مرحله اي انتخاب شدند. ابزار جمع آوري داده ها پرسشنامه هوش هيجاني بار- آن با ضريب پايايي 89/0 و ابزار اثربخشي تدريس پاينتا و همر بوده است. اساساً اين ابزار اثربخشي تدريس را با روش مشاهده اي مي سنجد و داراي سه بعد (حمايت آموزشي، حمايت عاطفي و سازماندهي كلاسي) مي باشد. براي پايايي اين مقياس ضريب همبستگي بين دو مشاهده مستقل محاسبه و مقدار (85/0 =r) بدست آمده است. افزون بر اين ابزار مشاهده اي، سعي شد تا عوامل تدريس اثر بخش در سه بعد ذكر شده، با كمك پرسشنامه اي كه به وسيله دانش آموزان پاسخ داده مي شود، انداره گيري گردد كه پيش از استفاده، روايي و پايايي آن مورد سنجش قرار گرفته است. پايايي اين مقياس با روش آلفاي كرونباخ محاسبه و مقدار (78/0 = ?) بدست آمد. جمع كل نمره هاي بدست آمده از اين دو ابزار ( مشاهده اي و پرسشنامه دانش آموزي) به عنوان مبناي اثربخشي تدريس معلمان در نظر گرفته شد. روش آماري مورد استفاده در اين پژوهش، ضريب همبستگي و محاسبه ضريب رگرسيون چند متغيري مي باشد. نتايج بيانگر آن بودند كه بين دو متغير ياد شده رابطه اي مثبت وجود دارد و حتي با كنترل متغيرهاي سن،‌ جنس و تحصيلات معلمان، فاكتور هوش هيجاني قادر است با قدرت بالايي اثربخشي تدريس معلمان را پيش بيني نمايد) 73/0(Beta= و هم چنين، رابطه مجزاي هوش هيجاني با زير مقياس هاي تدريس اثربخش نشان داد كه هوش هيجاني با عامل حمايت عاطفي (,P < .00061/0r=)‌ و حمايت آموزشي (,P < .0542/0=r) به ترتيب بيش ترين همبستگي و با زيرمقياس سازماندهي كلاسي كم ترين رابطه را نشان داده است، لذا فرضيه هاي پژوهش مورد پذيرش قرار گفت. از آنجايي كه خوش بختانه هوش هيجاني قابل آموزش مي باشد، پيشنهاد مي شود كه در برنامه هاي درسي تربيت معلم توجه به پرورش هوش هيجاني معلمان بيش تر مورد توجه قرار گيرد.

This research explored the relationship between teachers’ emotional intelligence and teaching effectiveness and the predictive power of emotional intelligence for effective teaching. Research method was descriptive-correlational. The sample of this study included 704 students and 32 teachers of secondary school in Shiraz selected through stage cluster sampling. Research instruments were Emotional Quotient Inventory (Bar-On, 1997) and Classroom Assessment Scoring System (CLASS) (Painta & Hamre, 2009). Basically, ClASS evaluates teaching effectiveness through observation and involves three dimensions of educational support, emotional support, and class organization. Its reliability as assessed by test-retest method was 0.85. Teaching effectiveness in terms of these three components was measured using a questionnaire answered by students. Its Cronbachʹs alpha reliability index was estimated to be 0.78. The mean score of both instruments (observation scale and student questionnaire) was viewed as the index of every teacher’s teaching effectiveness. Data were analyzed employing Pearson correlation and regression analysis. The results indicated that the variables of interest were significantly and positively correlated and even by controlling sex, age, and education EQ could strongly predict effective teaching (Beta=0.73). Furthermore, partial correlation of EQ with subscales of effective teaching revealed that there was a significant relationship between EQ and educational support and emotional support but not class organization. Therefore, the research hypothesis was confirmed. As emotional intelligence is teachable it is suggested that more attention be devoted to its development in teacher training programs.