تعيين مناسب‌ترين دور و ميزان آبياري گندم در منطقه جعفرآباد قم

Determination of the Best Irrigation Interval and Amount for Wheat in Jafarabad, Ghom

اين آزمايش به‌منظور تعيين مناسب‌ترين دور و ميزان آب آبياري گندم رقم پيشتاز و تعيين كارايي مصرف آب آبياري در دشت جعفرآباد قم اجرا شد. آزمايش در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تيمار آبياري شامل شاهد (عرف منطقه)، آبياري پس از رسيدن رطوبت خاك به 70% ، 50% و 30% ظرفيت زراعي انجام شد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد، اثر تيمار آب آبياري در صفات طول خوشه، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه، عملكرد دانه وكارايي مصرف آب بر اساس عملكرد دانه در سطح احتمال 5% و همچنين اثر تيمار در صفات ارتفاع بوته، شاخص برداشت و كارايي مصرف آب براساس توليد كاه در سطح احتمال 1% معني‌دار بود. نتايج مقايسه ميانگين صفات در تيمارهاي مختلف به روش دانكن نشان داد كه تيمارهاي شاهد و آبياري پس از رسيدن رطوبت خاك به 70% ، از نظر صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه در خوشه و عملكرد دانه اختلاف معني‌داري در سطح احتمال 5% نداشت ولي بالاتر از دو تيمار ديگر قرار گرفت. كمترين ميزان كارايي مصرف آب در تيمار آبياري پس از كاهش30% رطوبت خاك برابر66/0 و بيشترين آن در آبياري پس از كاهش50% رطوبت خاك و برابر 81/0 كيلوگرم دانه به ازاي هر متر مكعب آب آبياري حاصل شد. تيمار آبياري پس از كاهش50% رطوبت خاك با 5645 مترمكعب آب در هكتار و توليد 4605 كيلوگرم دانه و 11247 كيلوگرم عملكرد كل در هكتار تيمار مناسبي بود.

This experiment was designed to determine the most appropriate irrigation interval and amount as well as water use efficiency of wheat variety Pishtaz in Jafarabad Plain, Qom. The study was conducted in a randomized complete block design with four irrigation treatments including the control (farmers’ conventional practice) and irrigation after soil moisture reached 70%, 50% and 30% of field capacity.. Analysis of variance showed that the effect of irrigation treatment on panicle length, number of grains per panicle, seed weight, grain yield, and water use efficiency based on grain yield was significant at 5% level. Also, the treatments effect on plant height, harvest index, and water use efficiency based on straw production was significant at 1% level. Results of comparing the mean of traits of different treatments with the control, using Duncan method, showed that the control and the 70% irrigation treatments effects were not significantly different (at 5%) in terms of plant height, number of grains per panicle, and grain yield, but their effects were higher than the other two treatments. The lowest water use efficiency was obtained in the 30% treatment and amounted to 0.66 while the maximum was recorded in the 50% treatment at 0.81 kg of grain per cubic meter of irrigation water. Irrigation treatment after 50% reduction in soil moisture was an appropriate treatment: it had a seasonal water use of 5645 m3/ha and produced 4605 kg grain/ha and 11247 kg of total yield/ha