مطالعه تطبيقي جهان‌شناسي عرفان اسلامي و هندويي

A Comparative Study of Mystical Cosmology in Islam and Hinduism

چكيده: عرفان اسلامي و عرفان هندويي، هرچند از دو مكتب كاملاٌ متفاوت سرچشمه گرفته و در طي زمان به بار‌و‌بر نشسته اند، اما از آنجا كه اساساً عرفان– قطع نظر از اينكه به كدام مكتب و سرزمين تعلق داشته باشد– ريشه در باطن حق‌جوي آدمي دارد و عارفان در جست‌وجوي حقيقتي واحد بوده‌اند، از‌اين‌رو در اين دو عرفان ظاهراً بيگانه از هم، نيز وجوه مشترك فراواني به چشم مي‌خورد كه حكايت از انس و الفت باطني آن‌ها مي‌كند. در اين مقاله كوشش شده است تا اين وجوه مشترك در بعد جهان‌شناسي نمايانده شود، هرچند بايد اعتراف كرد كه مباني عرفان ? ناشي از دين مبين اسلام، به دليل وحياني بودن و نيز خاتميت اين دين، به مراتب از اصالت، اتقان و انسجام بيشتري نسبت به عرفان‌هاي ديگر و از جمله عرفان هندويي برخوردار است

Despite the fact that Islamic gnosticism and Hindu gnosticism stem from two different schools of thought, since gnosticism, regardless of its affiliation to specific school of thought or territory, has its roots in man’s truth-seeking inner being and given that all gnostics seek a single truth, these two gnostic schools of thought, which are apparently alien to each other, enjoy many commonalities in their cosmology. However, it should be borne in mind that the principles of Islamic gnosticism are more original, firm and integrated due to being based on divine revelation.