ارزيابي پتانسيل استحصال آب از آبخوان از روش فرآيند تحليل سلسله مراتبي فازي (مطالعه موردي: دشت نيشابور)

Fuzzy-analytic hierarchy process method for evaluating groundwater potentials of aquifers (Case study:Nayshabur plain)

رشد روز افرون صنعت و كشاورزي در دشت نيشابور از يك طرف و افت سطح آب زيرزميني و كاهش كيفيت آب از سويي ديگر باعث شده است كه نياز به شناسايي مكان‌هاي مناسب جهت استحصال آب زيرزميني در سطح اين دشت امري مهم تلقي شود. هدف از اين مطالعه ارايه روش فرآيند سلسله مراتبي فازي (FAHP) است كه با توجه به خصوصيات كمي و كيفي آبخوان، نواحي مناسب برداشت آب را مشخص مي‌كند. بدين منظور با استفاده از اطلاعات موجود آبخوان، پارامترهاي كمي و كيفي مانند ضريب انتقال، هم افت سطح ايستابي و هم شوري آب آبخوان بررسي شد. در ابتدا تابع عضويت فازي براي هر پارامتر تعيين و با روش AHP با نرخ سازگاري 05/0 نقشه پهنه بندي شاخص استحصال تهيه شد. نتايج نشان داد كه 52/8 درصد داراي قابليت استحصال خيلي زياد،72/55 درصد از سطح دشت داراي قابليت استحصال زياد، 85/3 درصد داراي قابليت استحصال كم و 42/0 درصد از مساحت دشت در كلاس نامناسب قرار گرفته است. نقشه پهنه بندي شاخص حاكي از اين بود كه نواحي جنوب شرقي دشت قابليت خيلي زياد و حاشيه شرق دشت قابليت زيادي در استحصال آب دارند و بهترين نواحي براي برداشت آب زيرزميني هستند.

groundwater levels and reduced water quality on the other hand, has stressed the necessity of locating potential groundwater sources to put to use in this plain. The purpose of this study is to present Fuzzy Analytic Hierarchy Process as a tool for determining suitable locations according to the qualitative and quantitative characteristics of aquifers. For this purpose, the qualitative and quantitative characteristics of aquifer such as transmission coefficient of aquifer, isodrawdown and isosalinity of the aquifer, were analyzed using available data. First, fuzzy membership function was determined for each parameters, and Index map was computed using AHP method with 0.05 Inconsistency Rate. The results showed that 55.77% of plain area has high operation capability, 8.52% of plain area has very high operation capability, 3.85% of plain area has low operation capability, and 0.42% of plain area is in the unsuitable zone. Zoning Index map indicates that south-east areas have very high and East Plains have high capabilities in pumping groundwater and can be considered as the most suitable areas for this purpose.