بررسي تاثير تغيير موقعيت چانه در پلن عمودي بر ميزان بزرگ‌نمايي تصوير پانوراميك در نواحي مختلف فكين

Influence of changing position of chin in the vertical plane on magnification of panoramic images in different areas of the jaws

مقدمه: راديوگرافي پانوراميك تصويري توموگرافي از ساختمان‌هاي صورت به دست مي‌دهد، كه بزرگ‌نمايي نابرابر در قسمت‌هاي مختلف فكين از محدوديت‌هاي آن است. از سويي موقعيت غلط بيمار سبب مي‌شود كه تصاويري محو در بيرون از لايه تصوير تشكيل شود. هدف از اين پژوهش، بررسي تاثير 10 درجه تغيير در موقعيت چانه در پلن عمودي بر ميزان بزرگ‌نمايي قسمت‌هاي مختلف فكين در تصاوير پانوراميك بود. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه توصيفي- مقطعي، 6 جمجمه خشك انسان به وسيله گوتاپركا در نواحي دندان‌هاي سانترال، پرمولر، مولر فكين و راموس منديبل در فواصل افقي و عمودي نشان‌دار شدند. سپس هر جمجمه به ميزان 10 درجه به سمت بالا و پايين انحراف داده شد و تصاوير پانوراميك مربوطه تهيه گرديد. اندازه‌گيري بر روي جمجمه‌ها و راديوگرافي‌ها توسط دو مشاهده‌گر به طور مستقل انجام شد. داده‌ها به منظور تجزيه و تحليل وارد نرم‌افزار SPSS نسخه 5/11 گرديد. بزرگ‌نمايي در هر ناحيه محاسبه و نتايج توسط آزمون‌هاي t و ضريب ارتباط بينابيني (Intraclass correlation coefficient يا ICC) آناليز گرديد (05/0 = ?). يافته‌ها: در حالت بالا بردن چانه ناحيه قدام فكين بيشترين بزرگ‌نمايي در هر دو بعد افقي و عمودي را نشان داد و كمترين تاثير در ناحيه خلف منديبل مشاهده گرديد. در حالت پايين آوردن چانه در ابعاد افقي در اغلب نواحي، اندازه تصوير كوچك‌تر از واحد شد. ميانگين بزرگ‌نمايي در هر دو بعد و در هر دو حالت بالا و پايين آوردن چانه، با ميانگين بزرگ‌نمايي دستگاه در موقعيت نرمال (25/1) تفاوت معني‌دار داشت (05/0 > p value). نتيجه‌‌گيري: در هر دو حالت بالا و پايين آوردن چانه، بزرگ‌نمايي در هر دو بعد افقي و عمودي، به ميزان متفاوت در نواحي مختلف فكين تغيير مي‌يابد. بيشتر اين تغييرات در نواحي قدامي مي‌باشد. كليد واژه‌ها: راديوگرافي پانوراميك، بزرگ‌نمايي راديوگرافي، فك

Introduction: Panoramic radiography provides a tomographic image of facial structures, with unequal magnification in different parts of the image, which is considered a disadvantage. In addition, wrong position of the patient results in some blurred images outside the image zone. The aim of this study was to evaluate the effect of a change of 10° in the position of the chin in the vertical plane on magnification of different parts of jaws on panoramic radiographs. Materials and Methods: In this descriptive cross-sectional study 6 human dry skulls were marked in the central, premolar and molar areas of the maxilla and mandible and the ramus area of the mandible by gutta-percha. Then panoramic images were taken twice from each skull in two positions by tilting them up and down for 10 degrees. The measurements on dry skulls and radiographs were carried out by two viewers independently. Data were analyzed by SPSS 11.5 using t-test and ICC (intra-class correlation coefficient) after magnification was calculated in each area (? = 0.05). Results: In the extended position the anterior areas of the jaws exhibited the greatest magnification in both horizontal and vertical dimensions and the least effect of changing chin position was seen in the posterior area of the mandible. In the flexed position, in all the regions, the magnification in the horizontal dimension was less than one. There was a significant difference between the average magnification in both dimensions and both up and down positions and the mean magnification in the normal position (1.25) (p value < 0.05). Conclusion: In both extended and flexed positions, the magnification in the horizontal and vertical dimensions changes with the greatest changes in the anterior regions of jaws. Key words: Jaws, Panoramic radiography, Radiographic magnification