فضاهاي قابل دفاع به‌عنوان سرمايه‌اي اجتماعي در كاهش ميزان جرم‌هاي شهري و ارتقاي امنيت محيطي (با توجه به شهرهاي سنتي ايران)

Defensible Spaces as a Social Capital in Reducing Urban Crimes and Promotion of Environmental Security (With Respect to I. T. C. )

امنيت يكي از مهم‌ترين عوامل موثر در محيط‌هاي شهري است. بنابراين نياز به امنيت در فضاهاي شهري، موجب شكل‌گيري مجموعه نظريه‌هاي مستندي چون نظريه «فضاهاي قابل دفاع» و «پيشگيري از جرم از راه طراحي محيطي» (CPTED) شده است. در اين نوشتار، ابتدا جنبه‌هاي مختلف مرتبط با نظريه‌‌هاي فضاي قابل دفاع بررسي، و عناصر كليدي آن تعريف شده است. در ادامه نقش فضاهاي قابل‌دفاع به‌عنوان سرمايه‌اي اجتماعي در كاستن از ميزان جرم و جنايت در شهرها مورد توجه قرار گرفته است. در پايان نيز رويكرد فضاهاي قابل‌دفاع در شهرهاي سنتي ايران، با تاكيد بر شهر اصفهان بررسي شده است. هدف اين تحقيق، بررسي فضاهاي قابل دفاع در عرصه شهري و نقش اين فضاها به‌عنوان سرمايه‌اي اجتماعي در كاستن از ميزان جرم و جنايت شهري است. ضمن اينكه با مرور روند شكل‌گيري شهرهاي سنتي ايران، به بررسي پيشينه اين رويكرد- فضاي قابل دفاع- در شهرهاي تاريخي سرزمين كهن ايران (نمونه شهر اصفهان) پرداخته است. سوال محوري مقاله اين است: آيا بين سرمايه اجتماعي و فضاهاي قابل دفاع در سطح محلات شهري رابطه‌اي وجود دارد يا خير؟ روش تحقيق مقاله، تحليلي- اسنادي از نوع توصيفي است و نويسندگان با بهره‌گيري از منابع، اسناد و مدارك مرتبط با تحقيق، به تحليل موضوع پرداخته‌اند. نتايج و يافته‌هاي تحقيق پيشينه وجود فضاي قابل دفاع- در طراحي و برنامه‌ريزي- را در شكل‌گيري شهرهاي تاريخي ايران تاييد مي‌كند. فضاهاي قابل دفاع و امن در شهرهاي تاريخي ايران با پشتيباني از مفهوم سرمايه اجتماعي، تحت نظارت همگاني و با مسيوليت جمعي مراقبت مي‌شده و در كاهش جرم‌ و ثبات امنيتي در شهرها نقش برجسته‌اي داشته است.

Security is a one of the most important factors of urban environments. Therefore, the necessity of security in urban spaces has caused the emersion of authentic theories like defensible spaces and crime prevention through environment design (CPTED) . In this paper, various literatures related to defensible space theories have been reviewed and the related keywords have been defined. Then the role of defensible urban spaces as a social capital in reduction of urban crimes is determined. Finally, the condition of defensible spaces in ITC with an emphasis on Isfahan city has been studied. The research methodology is based on the analysis of data and documents collected through field survey. The research results justify the precedence of defensible spaces – in design and planning- at shaping the Iranian historical cities. Secure and defensible spaces, which support social capital concept under public surveillance and collective responsibility, work as an important aspect in reducing crimes and stability of urban security.