تحليل الگوي فضايي پرفشار جنب حاره بر روي آسيا و آفريقا

The Analysis of Spatial Pattern of Subtropical Anticyclones over Asia and Africa

به منظور بررسي زماني و مكاني پرفشار جنب حاره بر منطقه آسيا- آفريقا، از داده هاي دوباره تحليل شده ميانگين ماهانهNCEP/NCAR با تفكيك افقي 5/2 درجه استفاده شد. ارتفاع ژيوپتانسيل و مولفه هاي مداري و نصف النهاري باد در ترازهاي 1000، 500، 200 و100 هكتوپاسكال در يك دوره 30 ساله (1971-2000) براي تعيين ويژگيهاي جغرافيايي مركز پرفشار، فراواني آن و تعيين جايگاه خط پشته در محدوده 70 درجه غربي تا 120 درجه شرقي از آوريل تا اكتبر مطالعه شده قرار گرفت. نتايج نشان مي‌دهد كه تفاوت آشكاري در موقعيت استقرار مركز پرفشار جنب حاره در ترازهاي زيرين، مياني و فوقاني وردسپهر وجود دارد؛ به طوري كه پرفشار جنب حاره اي آزور در شرق اقيانوس اطلس شمالي در تراز زيرين، پرفشار شمال غرب آفريقا و عربستان در تراز مياني و پرفشار تبت در تراز فوقاني وردسپهر به صورت مراكزي مستقل جاي گرفته، در صورتي كه مركز پرفشار ايران هم در تراز مياني و هم فوقاني وردسپهر مشاهده مي‌شود. الگوي موقعيت جغرافيايي مركز پرفشار در فصل تابستان در ترازهاي 1000 ، 500 ، 200 و 100 هكتوپاسكال بترتيب يك مُدي (شرق اقيانوس اطلس)، سه مُدي(شمال غرب آفريقا-عربستان- ايران)، پراكنده(از جنوب چين تا غرب ايران) و دو مُدي(فلات تبّت- فلات ايران) است. بيشينه عرض جغرافيايي خط پشته پرفشار جنب حاره در تمامي ترازها مربوط به ماه اوت است كه در تراز 500 ، 200 و100هكتوپاسكال بترتيب روي ضلع شمالي فلات تبت، منطقه وسيعي از شرق تا غرب آسيا و ايران قرار گرفته است. بيشترين جهش خط پشته از نظر عرض جغرافيايي در سه تراز 500 ، 200 و 100 هكتوپاسكال از ماه ژوين به ژوييه است كه در امتداد برخي نصف النهارها حتّي به 10 درجه نيز مي‌رسد.

The NCEP/NCAR monthly mean reanalysis data have been used to investigate the temporal and spatial variations of subtropical anticyclones over the Asia-Africa. The geopotential height and zonal and meridional wind components of 1000, 500, 200 and 100 hPa in a 30-year period (1971-2000) have been employed to determine the geographical characteristics, frequency and ridgeline of subtropical anticyclone in a domain of 60 -120 from April to October. The results revealed that there is an obvious difference about the location of subtropical anticyclones at lower, middle and upper levels. While Iranian anticyclone has been located in both middle and upper levels of troposphere, the Azores high, the Northwest African anticyclone, the Saudi Arabia anticyclone and the Tibetan anticyclone have just seen at lower, middle and upper levels of troposphere, respectively. The summertime geographical pattern of anticyclone center at 1000, 500, 200 and 100 hPa showed one mode (east of Atlantic Ocean), three mode (northwest Africa-Iran-Saudi Arabia), dispersed(from south china to west of Iran) and bimodal (Tibetan plateau-Iranian plateau) of distribution, respectively. In all levels, the maximum latitude of the ridgeline of subtropical anticyclone has related to august, which have been located over the northern flank of Tibetan plateau at 500 hPa, a wide region from the east to west of Asia at 200 hPa and Iran at 100 hPa. The most latitudinal jumping of ridgeline was from June to July, which has been reaching to 10 degrees along some longitudes.