شواهد ژيومورفولوژيكي مرزهاي يخچالي در دامنه هاي كركس

The Geomorphological Traces of Glaciers Boundaries in Karkas Mountains

اكثر مطالعاتي كه تاكنون در مورد تحولات اقليمي در ايران شده است مربوط به يك قرن اخير مي باشد. اين مطالعات نيز عمدتا توسط محققين خارجي به انجام رسيده است ولي اختلاف نظر در نتايج بدست آمده و نظريات مطرح شده بسيار است. شاخص ترين نظريات در اين مورد متعلق به هانس بوبك(1955) مي باشد. وي با توجّه به عامل ارتفاع و دما براي مناطق مختلف ايران 5 پهنه موفوكليماتيك - مورفوديناميك در نظر گرفته و با توجه به وجود دوره هاي يخچالي و بين يخچالي در كواترنري براي اين پهنه ها ، مرز بندي هاي مشخصي ارايه نموده است. محدوده مورد مطالعه در اين پژوهش، دامنه هاي شمالي ارتفاعات كركس در امتداد نيمرخي از بلندي هاي اين رشته در جنوب كاشان تا حاشيه بندريگ در مشرق كاشان مي باشد. اين محدوده در پهنه هاي موفوكليماتيكي دوره هاي سرد كواترنر، عمدتا تحت حاكميّت شرايط باراني بوده است. مسيله قابل طرح آن است كه اشكال مورفولوژي موجود در منطقه تحت بررسي با ارقا م دمايي ارايه شده براي آن دوران كه بين 4 تا 6 درجه سانتيگراد پيشنهاد شده است همخواني ندارد. بنابر اين براي تجزيه و تحليل و بازسازي شرايط دمايي آخرين دوره يخچالي (وورم) از متوسط دماي روزانه ايستگاههاي منطقه استفاده شده است. تكنيك كار تحقيق، مبنا قرار دادن ارتفاع كف سيركهاي يخچالي(3000 متر) در دامنه هاي كوههاي كركس براي ميانگين دماي صفر درجه در دوره يخچالي و مقايسه آن با شرايط دماي كنوني در همان ارتفاع مي باشد. نتايج نشان ميدهند كه دماي هوا در آخرين دوره يخچالي در اين منطقه بين 10 تا 12 درجه سانتيگراد سرد تر از شرايط كنوني بوده است. اشكالي از جمله سيركهاي يخچالي، يخرفت ها و علايم گسترش زبانه هاي يخچالي تا ارتفاع 2000 متر و نظاير آن همگي از جمله مهمترين مواريث و شواهد تحولات اقليمي اين دوره در اين منطقه به شمار مي آيند.

All studies worked of Iran climatic changes are related to this recent century. These works mainly have done by foreign researcher but there are deferent views of the reached results. Hans Bobek stated the best views on this way. Regarding to Iran elevation aspects he divided five morphoclimatic - morphodynamic regions. The studied area is located on the karkas northern slopes by border of Band-e-Rig in the east of Kashan. This region was influenced mainly on the rainy condition in quaternary cool era. The important point is the morphological features situated in the area of interest don’t correlate with the proposed temperature which was 4° to 6° C for that time. Therefore, we used daily temperature mean for analyzing and retrieving the last temperature conditions of local meteorology stations. For this reason the temperature in the glacier era is considered at the rate of 0° for present cirque (3000 meter H). The methodology for this research is the comparing of that temperature (0°) with present time temperature. The results show the temperature at the last Glacier time for this area was about 12°-14 C ° cooler than the present time. The presence of moraines and glacial tongues to 2000 in elevation and other traces are the most important futures of that time.