تجزيه و تحليل توزيع فضايي و مكانيابي مدارس ابتدايي منطقه 6 شهر تهران با استفاده از GIS 1

Primary Schools’ Spatial Distribution and Locating Them in the Region 6 of Tehran, Using GIS

مكان‌گزيني مدارس در شهر بزرگي چون تهران همواره با مشكلات عديده‌اي روبه‌رو بوده است. تعدد عوامل موثر در مكانيابي مدارس و افزايش روزافزون مشكلات زندگي شهري لزوم استفاده از روشهاي موثر و سيستمهاي رايانه‌اي را در مكانيابي مدارس بيش از پيش آشكار ساخته است. هدفهاي اين تحقيق ارزيابي نحوه توزيع مدارس ابتدايي، مشخص كردن نواحي محروم از مدارس ابتدايي، اولويت‌بندي آنها در محدوده منطقه 6 تهران و ارايه پيشنهاد به مسيولان آموزش و پرورش و نهادهاي متولي امر ساخت و ساز مدارس براي استفاده از امكانات، متخصصان و سيستمهاي اطلاعات جغرافيايي در تشخيص مكانهاي مناسب براي احداث مدرسه است. در اين تحقيق داده‌هاي مكاني از روي نقشه‌هاي رقومي و خطي تهيه و داده‌هاي توصيفي نيز با استفاده از مدارك، اسناد، آمار و پژوهشهاي ميداني، جمع‌آوري و به پايگاه اطلاعاتي متصل شد. سپس براي هر يك از عوامل موثر در مكانيابي مدارس، لايه‌اي تهيه و در هر لايه حريم كاربريها تعريف شد. با توجه به وزن مناطق و تركيب آنها، موقعيت فعلي مدارس مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. در مرحله بعد مناسب‌ترين مكانها براي تاسيس مدارس جديد برحسب اولويت پيشنهاد گرديد. نتيجه تحقيق مشخص مي‌سازد كه مكان اكثر ساختمانهاي آموزشي دولتي مقطع ابتدايي در منطقه مورد مطالعه با معيارهاي مورد ‌نظر مطابقت زيادي ندارد. همچنين نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه با استفاده از سيستمهاي اطلاعات جغرافيايي مي‌توان امكانات مناسبي براي تجزيه و تحليل وضع فعلي مدارس فراهم كرد و با توجه به معيارهاي تاسيس مدرسه، مكانهايي را كه با كمبود يا تراكم فضاي آموزشي مواجهند تشخيص داد و در كوتاهترين زمان ممكن با توجه به اولويتها، ضروري‌ترين مكان براي احداث مدرسه را پيشنهاد كرد.

Site-selection for schools in large cities such as Tehran is a complicated problem. A multiplicity of effective factors in locating schools and increase of urban living problems in Iarge cities manifests the necessity of the use of effective, advanced, and computerized methods for this purpose. The main objectives of this research to evaluate the pattern of spatial distribution of primary schools and to identify the bereaved zones of primary school and to them in the region 6 of Tehran. Attribute data were collected and stored using the available documents, and local data were collected and digitized using linear and digitizing maps in several layers. For each layer buffers were specified, then by giving weights for each buffer zone and their combination, spatial positions of the existing schools were analyzed. Finally, the optimum sites for establishment of new schools were proposed. Results of this research showed that the majority of educational buildings of primary schools are not located in suitable sites, and their sites do not conform with site-selection standards. The results of this research also showed that the use of GIS can be very useful for ananlysis and selection of schools sites.