كاربرد تكنيكهاي جديد براي طبقه بندي و تحليل مخاطرات ژيومورفولوژي در گسترش شهر تبريز

Application of New Techniques in Classification and Analysis of Geomorphologic Hazards in the Development of Tabriz City

تبريز داراي تنگناهاي خاصي در توسعه فيزيكي است. از نقطه‌نظر ژيومورفولوژي، شهر در توسعه فيزيكي با مشكلاتي مانند: زمين لرزه، حركات دامنه اي و سيلاب مواجه مي باشد. در اين مقاله مخاطرات ژيومورفولوژي شهر بررسي شده اسـت. هدف از چنـين مطالعـه اي طبقه بـندي كـردن منـاطق پـايدار و ناپـايدار شهر تبـريز اسـت. بـراي دستـيابي به ايـن هـدف از سيستم اطـلاعات جـغرافياييGIS، مدل ارتفاعي رقومي شده DEM و شاخص نرمال شده پوشش گياهي NDVI در طبقه بندي استفاده شده است. همچنين بـراي افـزايش دقـت داده هاي مـورد نيـاز از تصـاوير ماهواره اي نوع TM استفاده شده است. بنابراين از تركيب تـمامي اطلاعات در محيط GIS، نقشه هاي محدوديت توسعه شهر و نواحـي مـخاطره‌آميز تهيه شد. لازم به ذكر است كه نقشه ها در دو گروه قابل طبقه‌بندي مي‌باشد: الف) نقشه ناهمواريهاي شهر و حومه؛ ب) نقشه هـاي مخاطـرات ژيومـورفولوژيكي توسـعه شـهر مانـند: نقشـه مخـاطرات هيدرولوژي، محدوديتهاي پوشش طبيعي زمين، ناپايداريهاي مربوط به شرايط ليتولوژي و پراكنش گسلها در شهر و حومه. نقشه هاي ذكـر شـده در برنامه ريزي توسـعه قابل استفاده مي‌باشد. نتايج نشان مي‌دهد كه كرانـه‌هاي مـهرانه رود، نواحي باغمـيشه و وليـعصر از منـاطق مخـاطره آمـيز تبريز محسوب مي‌شوند. با اين حال مخاطرات زمين لرزه در شهر و حومه به‌دليل پراكنش گسلها در تمامي شهر برابر است.

Tabriz has special restrictions in its physical development. From the view point of geomorphology view, the city is faced with hazards for developing, such as: earthquakes, mass movements and floods. Geomorphologic hazards of the city have been reviewed in this paper. The aim of this study is classification of stable and unstable regions of Tabriz. For attaining this aim, Geographic Information System (GIS), Digital Elevation Model (DEM) and Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) have been used. Landsat satellites images (type TM) have been used for increasing the accuracy of needed data. Mixing all data in GIS environment generated the maps of limitations for city development and of hazardous areas of the city. Maps can be classified in two groups: a) The map of ruggedness of the city and its suburbs, b) The maps of geomorphologic hazardous areas of the city for developing such as: the map of hydrological hazards, land-cover limitations, instabilities of lithological conditions and faults distribution in the city and its suburbs. The maps are applicable in the development planning of the city. The results showed that banks of Mehraneh Roud, and also Baghmisheh and Valiasr areas are considered hazardous area in Tabriz. However, earthquakes hazards are equal in the city and suburbs because of sub-faults distributed in all area of the city.