اثبات علم و نفي سفسطه در معرفت (بازسازي برهان ابن‌سينا و آثار آن)

Sophistry Rejected: a Reconstructions of Avicennian Proof and its Consequences

ابن‌سينا در نفي شكاكيت و اثبات علم، راه نوي پيموده است. وي براساس اصل امتناع تناقض كه بديهي‌ترين اصل است، ميان ضرورت وجود علم و سفسطه مقابله مي‌اندازد و با اين اصل، نشان مي‌دهد كه سفسطه دچار تناقض است و از آن، ضرورت علم را نتيجه مي‌گيرد. نيز براساس اين اصل، بين اينكه همه علوم نظري باشند يا بعضي از آنها مبدا و غيرنظري باشند، مقابله مي‌اندازد. سپس نشان مي‌دهد نظري بودن همه علوم با تناقض روبرو مي‌شود. بدين‌سان، تقسيم علم به بديهي و نظري را نتيجه مي‌گيرد. برهان ابن‌سينا، عقلي محض است و اين برهان، ثمره‌هايي دارد كه هرچند خود وي ميوه‌هاي آن را نچيده است. از جمله آن ثمره‌ها اين است كه وجود علم و نفي سفسطه، ضرورت ازلي دارد. در نتيجه، با آن مي‌توان وجود واجب را به اثبات رساند.

To reject skepticism, Avicenna has put forth a new proof. Based on the principle of non-contradiction, the most self-evident principle, he considers knowledge as contrary to sophistry concluding that sophistry leads to contradiction and thus knowledge is necessary. Similarly, based on this same principle, he regards the statement that ʹʹall sciences are speculativeʹʹ as contrary to the statement that ʹʹsome sciences are self-evidentʹʹ, showing that the former ends in contradiction and thus sciences are divided into speculative and self-evident. His proof is purely rational and it is followed by a sort of consequences, which Avicenna himself did not predict. Among its consequences is that the existence of knowledge and non-existence (negation) of sophistry is eternally necessary serving thus as a platform to prove the existence of the necessary being.