نگاشت و تحليل همگرايي جريان رطوبت جو طي بارش فوق سنگين ناشي از توفان حاره‌اي فت در سواحل چابهار

Drawing and Analysis of Atmospheric Moisture Flux Convergence (MFC) During the Heavy Rainfall Caused by Phet Tropical Super Cyclone in Chabahar Coastal Region

توفان حاره‌اي نوظهور فت يكي از نشانه هاي تغيير اقليم در محدوده اقيانوس هند و درياي عرب است. شدت توفان مذكور كه براي اولين بار روز 1 ژوين 2010 در محدوده بين اقيانوس هند و درياي عرب زايش يافت، در روز 3 ژوين 2010 به درجه 4 كه در حد ابر چرخند (سوپر سيكلون) است، رسيد. توفان مذكور در طي روند غيرقابل پيش‌بيني خود در روز 4 ژوين 2010 برابر با 14 خرداد 1389 به سواحل ايران در چابهار نزديك شد و قسمت نيم دايره خطرناك آن روي سواحل چابهار قرار گرفت، سپس با تجميع رطوبت درياهاي عمان و درياي عرب و هم‌چنين رطوبت منطقه همگرايي درياي سرخ و خليج عدن (در تراز 850 هكتوپاسكال ساعت 30/9 روز 14 خرداد) به شكل توفاني رعد و برقي همراه با بارش همرفتي شديد رگباري و سنگين به سواحل چابهار يورش برد و با ايجاد امواج بلند سهميگن دريايي و بارش سنگين 5/109 ميلي‌متري خسارت‌هاي سنگيني به وجود آورد. جريان همگراي رطوبت يكي از مهم‌ترين ملزومات وقوع بارش از توفان‌هاي حاره‌اي‌است كه بارش سنگين حاصل از توفان حاره‌اي فت در سواحل چابهار نيز از اين قاعده مستثنا نبوده و بارش سنگين ياد شده به علت وزش رطوبت و همگرايي جريان رطوبت ترازهاي مختلف جوي در ساعت‌هاي مختلف روز 14 خرداد 1389 به وقوع پيوسته است. با استفاده از معادلات ترموديناميك مخصوص به همگرايي جريان رطوبت جو، نقشه‌هاي مربوطه به همراه مسير وزش رطوبت جو بر اثر جريان بادهاي غربي ترسيم و مورد تجزيه و تحليل قرار داده شد. نتايج حاصل از تجزيه و تحليل نقشه‌هاي ترسيمي نشان داد كه منبع تامين و تزريق رطوبت به چرخند حاره‌اي كه حركت آن به سمت سواحل چابهار موجب ريزش بارش سنگين در روز 14 خرداد 1389 شده است(به استثناي وزش و جريان همگرايي رطوبت تراز 850 هكتوپاسكال در ساعت 30/9 كه تزريق رطوبت از سمت خليج عدن و جنوب غرب منطقه همگرايي درياي سرخ انجام گرفته است) در ساير ترازهاي جوي و ساعت‌هاي روز 14 خرداد 1389 منبع تزريق و تغذيه رطوبت بارش سنگين سواحل چابهار درياي عرب و خليج عمان بوده‌اند. هم‌چنين نقشه‌هاي ترسيمي محل و موقعيت هسته‌هاي همگراي رطوبتي در جريان فعاليت توفان فت در روز 14 خرداد 1389 نشان داد كه در بيش‌تر اوقات بر روي سواحل چابهار يا نزديكي آن مستقر بوده‌اند و به عنوان هسته‌هاي انبارش و تجميع رطوبت با تزريق رطوبت به داخل چرخند حاره‌اي بارش سنگين 5/109 ميلي‌متري روز 14 خرداد را تقويت كرده‌اند.

Phet Tropical Storm is an emerging sign of climate change in the Indian Ocean and Arabian Sea regions. Intensity of this storms for the first time in days between June 1, 2010 within the Indian Ocean and Arabian Sea were calving, day 3 June 2010 to four degrees in level Super Cyclone is reached. This storm occurred during the process of its unpredictable day June 4, 2010 (against the Persian date 14 Khordad 1389) in Chabahar near the southern shores of Iran, in which the dangerous part of the half circle on the coast was Chabahar. The integration of seas with Oman, Arabian Sea and Red Sea moisture convergence region and the Gulf of Aden (the level of 850 hp at hours 9.30 in 4 June 2010) forms thunderstorm, severe convective storms and heavy rains on the coasts of Chabahar. The area was attacked by high sea waves and a heavy 109.5 mm rain, and brought along severe damages. Convergence of moisture flow can be regarded as the most important requirement of occurrence of rainfall from tropical storms being resulted from Phet Tropical stormy rainfall off the coast of Chabahar. The exception to the rule was wind mixture with precipitation and atmospheric moisture that created the convergence of moisture flow at different levels of atmosphere. Using the thermodynamic equations for the Moisture Flux Convergence (MFC) of atmospheric, along with route maps and related atmospheric moisture blowing winds on the western flow mapping, the analysis was carried out. Results of drawing and analysis of maps showed that the supply source and moisture injection to the Phet Tropical Cyclone moving towards the coast of Chabahar made losses except wind and moisture convergence during the balance of 850 hp 9.30 hours that injected moisture from the Gulf of Aden and Red Sea while the South West regional convergence took place. Other atmospheric levels on 4 June 2010 were through the resource injection and feeding of heavy rainfall and coastal moisture from Chabahar, Arabian Sea and Gulf of Oman. Also drawing maps of the location and position of convergent core moisture during storm in activity days showed that Phet in that date in most cases on or near the Chabahar coast were deployed as the core storage and moisture content aggregation with injection which have strengthened tropical Cyclone moisture into a heavy rain 109.5 mm.