تحولات دين‌داري بر اساس تفاوت‌هاي نسلي در ايران (1353-1388)

Religiosity Transformations based on Generational Differences in Iran (1974-2009)

مقاله حاضر از رهگذر تحقيقات انجام گرفته به بررسي تحولات دين‌داري در جامعه ايران از سال 1353 تا 1388 مي‌پردازد. با توجه به اين كه حكومت قبل از انقلاب اسلامي حكومت ديني نبود، بعد از پيروزي انقلاب اسلامي، حكومت جمهوري اسلامي با انواع سياست‌هايي كه به كار برد، سعي وافري در اسلامي كردن جامعه داشت. سوال اصلي اين مقاله، آن است كه آيا هم‌زمان با فرآيندهاي رسمي اسلامي كردن جامعه يا سياست‌هاي جامعه‌پذيري سياسي‌ـ مذهبي، دين‌داري فردي ايرانيان نيز افزايش يافت يا اين‌كه وضع به گونه ديگر است. علاوه بر يافته‌هاي توصيفي كه در مورد وضعيت دين‌داري ايرانيان در طول 3 دهه گذشته عرضه مي‌شود، تفاوت ميان گروه‌هاي مختلف سني با استفاده از نظريه تغيير اجتماعي نيز نشان داده شده است. اين تحقيق، بر اساس تحليل ثانوي نتايج پيمايش‌هايي كه در سطح ملي از سال 1353 تا 1388 انجام شده به بررسي تحولات دين‌داري در جامعه ايران پرداخته است. اهم نتايج به اين شرح است: 1ـ دين‌داري مردم ايران از سال 1353 تا 1388 در تعداد بيشتري از شاخص‌ها كاهش يافته است، اگرچه جز در تعداد كمي از شاخص‌ها، اين كاهش چشم‌گير نيست. 2ـ در سال 1388 دين‌داري گروه سني 50 ساله به بالا (جوانان اول انقلاب) نسبت به گروه سني جوان بيشتر است.

The present article tends to study the religiosity transformations in Iranian society based on existing researches from 1974 to 2009. The pre-revolution regime was a secular one and attempted to secularize society. In contrast, the Islamic post- revolution regime, by employing various types of politicies tried to Islamize the society. The main question of this article is whether the adoption of formal processes of Islamization of society or political-religious socialization by Islamic Republic of Iran has resulted in the increase of Iranianʹs personal religiosity or not. This has been examined based on a secondary analysis of the data of several national surveys conducted between 1974 and 2009. In addition to descriptive findings about Iranian religiosity in last three decades, the difference between different age groups is shown and is analyzed by using the theory of social change. The most important results include: Although, religiosity in Iranian society has been decreased in most of indexes of religiosity from 1974 to 2009, this decrease is not notable except in a few indexes. Secondly, in 2009, religiosity of people who were fifty years old and more was higher than younger people