ساختار كلي علم كلام

General Structure of Theology

آشنايي با ساختار علوم مي‌تواند ما را در تعيين دقيق مرزهاي هر يك از علوم و نيز شناخت روابط منطقي اجزاي يك علم ياري رساند و نقش مهمي در جنبش علمي و نهضت نرم‌افزاري ايفا كند. در اين راستا لازم است درك درستي از موضوع، مسايل و مبادي علوم داشته باشيم، تا بتوانيم تعريف جامعي از هر يك از آنها به دست آوريم. علم كلام به عنوان شريف‌ترين علوم، كه مقصد آن شناخت خداوند، صفات و افعال او، نبوت، امامت و معاد است، راه درست رسيدن به سعادت ابدي و قرب الهي را به انسان نشان مي‌دهد. از اين‌رو، آشنايي با ساختار كلي علم كلام و مباحث مطرح شده در آن، مي‌تواند ما را در دست‌يابي به اين مقصود ياري رساند. افزون بر اين كه هدف جنبش علمي و پيشرفت فرهنگي جامعه را نيز برآورده مي‌كند. شناخت ساختار كلي علم كلام، مبتني بر شناخت موضوع، مسايل و مبادي آن است. گستره مسايل كلامي، مبتني بر عام يا خاص بودن موضوع آن است كه در اين زمينه، دو ديدگاه كلي ميان متكلمان وجود دارد. اين مقاله، ضمن بررسي پاره‌اي از ديدگاه‌هاي متكلمان در دوره‌هاي مختلف تاريخي، به ويژه متكلمان اشاعره و اماميه، درباره‌ موضوع علم كلام و گستره‌ مباحث آن، با تاكيد بر خاص بودن موضوع اين علم، مسايل آن را محدود به الهيات به معني اخص و عقايد ديني، يعني مباحث توحيد، عدل و افعال الهي، نبوت، امامت و معاد مي‌داند و مباحث منطقي، معرفت‌شناختي، طبيعي و فلسفي را كه مقدمه‌اي براي اثبات مسايل كلامي هستند، فقط از مبادي علم كلام مي‌داند، نه از مسايل آن.

To know about the structure of sciences helps us determine meticulously the boundaries of sciences, and know the logical relation between different parts of a science. It also plays a significant role in strengthening scientific movement and software movement. It is necessary to have a true understanding of the subject matter, questions and axioms of sciences in order to arrive at a comprehensive definition of them. As the noblest science that aims at understanding God, His attributes, His actions, prophecy, imamate and resurrection, theology shows us the way to eternal happiness and divine vicinity. Thus the familiarity with the general structure of theology and its topics of discussion can help us in attaining this goal. Moreover, it can also help to achieve the goal of the scientific movement and cultural progress of society. The knowledge of the general structure of theology is based on what we know of its subject matter, questions and axioms. The extent of theological issues can be determined through the generality or particularity of their subject matters. There are two opinions among theologians in this connection. While assessing the opinions among theologians in different historical periods, especially Ash‘arites and Mu‘tazilites, concerning the subject matter of theology and the extent of its problems, this writing, laying stress on the particularity of its subject matter, limits its questions to theology in its particular sense and religious beliefs such as monotheism, justice, divine acts, prophecy and resurrection. It considers logical, epistemological, physical and philosophical issues that are preliminary to establishing theological questions as axioms of theology not as its questions.