رابطه عوامل و وجوه مدل پنج عاملي شخصيت با دينداري

Factors and Facets of the Five Factor Model of Personality and their Relationships with Religiosity

چكيده: در اين مطالعه، رابطه بين عوامل و وجوه مدل پنج عاملي شخصيت با متغيرهاي دينداري (عقايد و مناسك، اخلاق اسلامي، پذيرش حقيقت متعالي، و عدم پذيرشِ حقيقت متعالي) مورد بررسي قرار گرفت. بدين منظور، 378 دانشجو به صورت تصادفي از بين دانشجويانِ دانشگاه تهران و دانشگاه شهيد بهشتي، انتخاب شدند و پرسشنامه تجديدنظر شده شخصيت نيو، پرسشنامه جهتگيري مذهبي، و پرسشنامه باورهاي پسا انتقادي دوريز بر آنها اجرا شدند. بر اساس نتايج تحليلهاي همبستگي پيرسون، ‏‎همسو با تحقيقات قبلي، بين عوامل همسازي و وظيفه شناسي با بيشترِ متغيرهاي دينداري رابطه مثبت مشاهده شد. به علاوه، برونگرايي با تمام متغيرهاي دينداري، و تجربه پذيري تنها با اخلاق اسلامي رابطه مثبت داشتند، در حالي كه نوروزگرايي با تمام متغيرهاي دينداري رابطه منفي، ولي با عدم پذيرشِ حقيقت متعالي رابطه مثبت نشان داد. نتايج تحليل رگرسيون نيز نشان داد كه از بين عوامل شخصيت، همسازي، وظيفه شناسي، و ثبات هيجاني، پيش بيني كننده هاي اخلاق اسلامي هستند و از بين وجوه شخصيت‎‎، رك گويي، محتاط بودن در تصميم گيري، و شتاب زدگي، پيش بيني كننده هاي اخلاق اسلامي و پذيرش حقيقت متعالي هستند.

The aim of this study was to examine the relationship between the factors and facets of the five factor model of personality with religiosity (Belief/Practice, Islamic moral orientation, inclusion of transcendence, and exclusion of transcend-ence). 378 undergraduates were selected randomly and completed the Revised NEO Personality Inventory (NEO-PI-R), Islamic Religious Orientation Questionnaires and Duriez’s Post-Critical Belief Scale. Following previous studies, all the religious variables correlated positively with the factors of conscientiousness and agreeableness. In addition, extraversion was positively related to all the religious variables. Openness was positively related only to Islamic moral orientation. All religious variables except for inclusion of transcendence seemed to be negatively associated with neuroticism. Regression analysis showed that among the five factors, conscientiousness, agreeableness and emotional stability predicted Islamic moral orientation and in the facets level, straightforwardness, deliverance, and Impul-siveness, were the greatest predictors of Islamic moral orientation and inclusion of transcendence.