شناسايي الگوهاي ژيوشيميايي با استفاده از آناليز تطبيقي خوشه اي چندمتغيره در برگه عشين

Regional geochemical pattern recognition with Multivariate correspondence cluster analysis in Ashin Area

آناليز تطبيقي خوشه اي چندمتغيره (MCACA) كه براي نخستين بار در اين مقاله توسعه داده شده است، مزاياي آناليز تطبيقي چندمتغيره و آناليز هوشه اي سلسله مراتبي را به كار برده و آناليز خوشه اي R_Mode و Q_Mode را به-طور هم زمان براي مجموعه بزرگي از داده ها اعمال مي نمايد. براساس اين روش يك برنامه سيستماتيك به منظور شناسايي الگوهاي ژيوشيميايي تهيه شده است. توسط اين برنامه، مراحل پيچيده تفسير داده ها را مي توان در يك مرحله اجرا نمود و اطلاعات ژيوشيميايي مهم را مي توان با يك نمودار مانند دندروگرام نمايش داد. به عنوان مثال موردي، كار بر روي شناسايي الگوهاي ژيوشيميايي ناحيه اي برگه 1:100،000 عشين در استان اصفهان انجام شده است. نتايج به دست آمده، الگوهاي ژيوشيميايي پنهان زيادي را نشان مي دهد كه با ليتولوژي، شرايط ساختاري و ... در ارتباط است و الگوهاي ژيوشيميايي اصلي با الگوهاي زمين شناسي معين در ارتباط هستند. با درك ارتباط بين الگوهاي ژيوشيميايي و الگوهاي زمين شناسي، نتايج حاصل از برنامه MCACA به تهيه نقشه زمين شناسي منطقه كمك مي كند. داده هاي ژيوشيميايي رسوبات آبراهه اي به دست آمده از اكتشافات ژيوشيميايي ناحيه اي در ايران، اطلاعات مفيدي را براساس زمين شناسي و ساير عوامل در اختيار قرار مي دهد و روش ارايه شده در اين مقاله راهي جديد در ارزيابي اين منابع فراهم مي كند.

Multiple Correspondence Analysis & Cluster Analysis (MCACA), firstly developed in this paper, extracts the main advantages of Multiple Correspondence Analysis and hierarchical cluster analysis, and unifies the R- and Q-mode cluster analysis of large data set. A systemic program to recognize the regional geochemical patterns is built up based on this method. With this program, the complex tasks for data interpretation can be achieved by simple processes, and important geochemical information can be displayed by a single diagram, i.e. the dendrogram. As a case study, the regional geochemical pattern recognition for Ashin sheet by scale of 1:100,000 in Isfahan province is introduced. The results show that many hidden geochemical patterns related to the lithologies, structures and etc. are revealed by the geochemical image, and that the main geochemical patterns are related with certain geological patterns. By finding contrasts between geochemical patterns and geological patterns, the MCACA results assist the geological mapping in this area. Stream sediment geochemical data obtained in Iran regional geochemical exploration provides useful information regarding geology and other factors, and the method described in this paper provides a new way to examine this type of resource.