مطالعه نمونه‌هاي هيدروژيوشيميايي آب معدن چغارت با استفاده از روش‌هاي گرافيكي و آماري

Study of Choghart mine water hydro-geochemistry samples by graphical and statistical methods

بررسي نمونه‌هاي هيدروژيوشيمي، يكي از مطالعات پايه در آبشناسي معادن است. طبقه‌بندي نمونه هاي هيدروشيميايي به‌گروه‌هاي همگن، ابزاري دقيق براي توصيف سيستم‌هاي هيدروژيولوژيكي است. استفاده از روش هاي گرافيكي مرسوم، مانند دياگرام هاي پايپر، استيف و دورو براي طبقه‌بندي نمونه هاي آب به‌خصوص در مواردي كه حجم داده هاي مورد بررسي زياد نباشد، از كارآيي مناسبي برخوردار است. در مواردي كه حجم داده هاي مورد مطالعه زياد باشد، روش هاي آماري چند متغيره (تحليل مولفه هاي اصلي، تحليل فاكتوري و رسم دندوگرام)، با در نظر گرفتن فرض هاي اوليه مورد نياز و به‌كارگيري دقت لازم، در ارايه تحليلي مناسب، مي توانند راهگشا باشند. در اين بررسي، نمونه‌هاي هيدروژيوشيمي در حالت‌ها و مناطق گوناگون معدن (آبدهي بالا تا كم) برداشت ‌شد. نتايج آناليز كه شامل ميزان غلظت كاتيون ها، آنيون هاي اصلي، اسيديته، مقادير سختي و باقيمانده خشك هر نمونه است، با روش هاي گرافيكي (دياگرام هاي پايپر، استيف و دورو) و روش هاي آماري (آناليز خوشه اي، تحليل مولفه اصلي و رسم دندوگرام) مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. بر پايه نتايج حاصل از اين پژوهش، قسمت هاي آب دار در محدوده مورد مطالعه از لحاظ كيفي آنيوني داراي كيفيت حالت كلريدي- سولفاتي است و از حيث كاتيوني از نوع سديك- پتاسيك است. در نهايت، توزيع دو بعدي و درونيابي پارامترهاي مختلف توسط كريجينگ معمولي به‌عنوان يكي از ابزارهاي زمين آماري صورت گرفت.

Hydro-geochemical samples investigation is the basic study in mining hydrology. Classifying of hydro-geochemical samples to homogeneous groups is the accurate tool to describe hydrogeological systems. Application of conventional graphical methods, such as the Piper diagram, Stiff diagram and Durov diagram for water samples classifying are efficient; when don’t face mass of data. In the cases, the existence of large volume of data, statistical multivariate methods, such as principal component analysis, factor analysis and dendrogram plotting, are provided appropriate analysis by consideration required primary hypothesizes and imposing adequate precision. In this study, hydro-geochemical samples were provided from the various conditions and different mining regions (high to low water discharge) of Choghart mine. Analysis results included concentration of main cations and anions, pH, hardness and dry residual values for each sample that they were interpreted by using graphical methods (Piper diagram, Stiff diagram and Durov diagram) and statistical methods (clustering analysis, principal component analysis and plotting dendrogram). Based on results of this research, ionʹs qualities of samples were consisted of chloride-sulfate anion and sodium -potassium cations. Finally, 2D distributions of related parameters were interpolated by ordinary kriging as geostatistical tools