برآورد تبخير- تعرق واقعي و تحليل ارتباط آن با كاربري زمين در محيط GIS مطالعه موردي: شهرستان مشكين شهر

Estimation of Actual Evapotranspiration and its Spatial Relation with Landuse, Using GIS Techniques

با توجه به اهميت تبخير- تعرق در چرخه هيدرولوژي و كاربردهاي متنوع آن در علوم مختلف، محاسبه مقدار آن بويژه، تبخير- تعرق واقعي از اهميت بالايي برخوردار است. منطقه مورد مطالعه شهرستان مشكين شهر در استان اردبيل مي‌باشد. در اين تحقيق ابتدا با استفاده از تصاوير ماهواره Landsat/ETM+ نقشه‌هاي كاربري و NDVI استخراج گرديد. سپس با استفاده از آمارهاي هواشناسي ايستگاه سينوپتيك مشكين شهر مقدار تبخير- تعرق مرجع به روش بلاني- كريدل و اصلاحي دورنبوس وپروت محاسبه شده و با تابع درونيابي كريجينگ، اين مقادير به سطح تعميم داده شدند. در مرحله بعدي با استفاده از روش برانسل و گليس بر پايه استفاده از نقشه NDVI، مقادير كسر پوشش گياهي محاسبه گرديد. نهايتاً بر اساس روش آلن با ضرب لايه كسر پوشش گياهي در لايه تبخير- تعرق مرجع، نقشه تبخير- تعرق واقعي منطقه استخراج گرديد. استفاده از تحليل‌هاي فضايي و روابط مكاني GIS نشان مي‌دهد كه بيشترين مقدار تبخير- تعرق واقعي در كاربري مراتع خوب و كمترين آن در اراضي شهري و ساخته شده اتفاق مي‌افتد.

Considering the importance of evapotranspiration in hydrologic cycle and its various applications in different sciences, calculating amount of actual evapotranspiration is very important. Case study area is the Meshkinshahr in Ardebil province. In this research first, using satellite images of Landsat/ETM +, NDVI maps and landuse was extracted. Then, using meteorological stations statistics in the neighboring Meshkinshahr amount of reference evapotranspiration was calculated with Blanney-Kridel method. We then interpolated these values was extended them to the surface. In the next step by using Brunsell and Gillies method and at the base of NDVI, vegetation fraction values were calculated. Finally, based on the Allen method, vegetation fraction layer multiplied by reference evapotranspiration layer and actual evapotranspiration map was extracted. Spatial analysis using GIS show high actual evapotranspiration take place in good pastures and lowest in urban land. Keywords: Evapotranspiration, Geographic Information Systems, Meshkinshahr.