بررسي تركيب كاني شناسي، شيميايي و خصوصيات فيزيكومكانيكي نهشته‏ هاي رسي پشت سد سفيد رود به منظور مطالعه كاربرد صنعتي آن‏ها

Investigation of Mineralogy , chemical Preparation and Phgsico mechanical Properties of Clay deposits behind of the Sefid roud Dam For Studying Of their industrial Utilizations

سد سفيد رود در 200 كيلومتري شمال غربي تهران و 100 كيلومتري درياي خزر كمي پايين‏تر از شهر منجيل در محل تلاقي دو رودخانه قزل اوزن و شاهرود قرار دارد. منطقه مورد مطالعه در شاخه شاهرود و در محدوده شهر منجيل قرار گرفته است. اهداف اصلي اين تحقيق عبارتند از: اهداف علمي كه شامل بررسي تركيب كاني‏شناسي، شيميايي و بررسي خصوصيات فيزيكومكانيكي نهشته‏هاي رسي پشت سد سفيدرود در شاخه شاهرود و هدف كاربردي شامل بررسي كاربرد صنعتي نهشته‏هاي رسي مذكور و نوع و عمل كاربرد و چگونگي مصرف آن‏ها بوده، كه در اين راستا با استانداردهاي لازم براي توليد آجر و سفال مقايسه مي‏گردد. لذا براي تحقق اين اهداف پس از مطالعات مقدماتي و بازديدهاي ميداني از 9 محل مختلف در شاخه شاهرود نمونه‏برداري به روش دستي با حفر چاهك‏هايي به عمق 80 – 60 سانتي‏متر كه فاقد آلودگي باشد و با رعايت فواصل بين محل برداشت نمونه‏ها و انتخاب نقاطي كه از انباشت رسوب بيشتري برخوردار بوده انجام گرديد. سپس جز رسي هر يك از نمونه‏ها جداسازي و لامل‏هاي شيشه‏اي كه حاوي جز رسي بودند، براي آناليزهاي مورد نياز ارسال گرديدند. همچنين نمونه‏هاي برداشت شده مورد آزمايشات تجزيه شيميايي به روش شيمي‏تر در آزمايشگاه سازمان زمين‏شناسي و اكتشافات معدني كشور قرار گرفتند. سپس جهت بررسي تركيب كاني‏شناسي دو سري نمونه شامل نمونه‏هاي كلي و نمونه‏هاي جدايش يافته جز رسي بر روي لامل‏هاي شيشه‏اي مورد آناليز XRD قرار گرفتند، و براي تعيين خصوصيات فيزيكومكانيكي شامل دانه‏بندي، استحكام خام و خشك، رنگ بعد از پخت، جذب آب، انقباض و ... از بين 9 نمونه تعداد سه نمونه Z2 ، Z8 و يك نمونه مخلوط از تمام نمونه‏ها پس از تعيين رنگ بعد از پخت در آزمايشگاه كارخانجات سفال طبرستان كه همگي به رنگ صورتي روشن بودند و با عنايت به اين‏كه تركيب شيميايي تقريباً يكنواختي كه داشتند، براي تست‏هاي فيزيكي انتخاب گرديدند. در پايان با توجه به نتايج حاصل از كليه آزمايشات و مقايسه آن‏ها با استاندارد ملي 1162 موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي كشور اين نتيجه حاصل گرديد كه اين نهشته‏هاي رسي در منطقه مورد مطالعه مي‏تواند در صنايع آجر و سفال كه اتفاقاً از نيازهاي مبرم استان گيلان نيز مي‏باشد مورد استفاده قرار گيرند.

The Sefid roud Dam is located in the South of Manjil on approx . 200 km north west of Tehran and 100 km South of Caspian Sea in the contact Point of Ghezel Ozan and Shahroud rivers. The Studied area is Situa ted in the Shahroud branch and in Manjil regian. The main Soientific aims Of this study area: Surveery of Mineralogy , chemical preparation and physic mechanical properties of clay deposits bhind of the sefid roud Dam in Shahroud branch. Applied aims of this study are: The industrial Utilizations of the mentioned clay deposit , also kind and using method of them which have been compared with the standards for producing the bricks. Then for realization of these aims, after Preliminary studies and reconnaissance of 9 different sites, sampling by digging small shafts with 60 – 80 cm depth without pollutant in the Shahroud branch and from the locations with more deposits has been done and also the standard distance between sampling locations observed. Thenceforth, clay particles of samples separated and sent for analyzing. Also, the chemical analysis o samples by wet chemistry methods have been done in the Geological Survey of Iran. Afterwards , for Surveying the mineralogical , XRD test has been done on two series of samples contain of bulk samples and clay particle compositions separated samples. For determining of phy sicomchanical proper ties such as Grain size green and dry strength, firing color, shrinkage, absorption and etc. between 3 samples from, samples (z2,z8 , and one mixture of all of the samples) have been. These 3 samples have been selected for physico mechaincal tests selelected after determiming the firing color. and notice that thay had the monotonous chyemical admix ture in Taba restan Tile factorys Laboratoy . Finanly in mentioned to the results of all tests and comparing uith national standard No.1162 from Institute of standard and industrial research of Iran , we understood that the clay deposits from the selected site can be used for producing the bricks which are one of the most important needs of Gilan province.