تحليل اختلافات مرزي ايران در منطقه خليج فارس با تاكيد بر نقش, رويكرد و رفتار قدرت ها

The Analysis of Boundary Differences in the Persian Gulf Region with Emphasis on the Role, Approach and Behavior of Powers

اختلاف مرزي از شايع ترين موضوعات خشونت برانگيز ميان كشورهاست كه در بسياري از مواقع جنگ هاي طولاني مدت را دامن زده و خسارت هاي مالي و جاني فراواني به دنبال داشته است. از زمان امضاي پيمان وستفاليا كه حكومت هاي سرزميني ايجاد شدند, كشمكش هاي سرزميني به تكرار ايجاد شده و از ميان رفته اند. يكي از مناطقي كه اختلافات مرزي فراواني در آن وجود داشته و دارد منطقه خليج فارس است. با وجود پيشينه اندك تاسيس كشورهاي مستقل, اختلافات مرزي و سرزميني ويژگي اصلي جغرافياي سياسي اين منطقه است. اختلافاتي كه عموماً ريشه در ايجاد حكومت سرزمين پايه در قلمروهاي قبيله اي دارد. اين اختلافات از جنبه هاي بسياري مورد بررسي و تحليل پژوهشگران قرار گرفته است, اما از جنبه نقش آفريني قدرت هاي منطقه اي و فرامنطقه اي در پيدايش و بويژه حل و فصل اختلافات سرزميني اين منطقه تحقيقي صورت نگرفته است. اين مقاله با پيشنهاد يك مدل كاركردي براي تحليل اختلافات مرزي, به ارزيابي اين فرضيه پرداخته است در اختلافات مرزي ايران در منطقه خليج فارس, قدرت خارجي (عمدتاً بريتانيا) ايجاد كننده و قدرت منطقه اي (ايران) رفع كننده اختلافات بوده است. اين بررسي نشان داد كه قدرت خارجي از زمان ورود به اين منطقه عامل ايجاد اختلافات مرزي بوده و در زمان حضور نيز مانع از دستيابي كشورها به رفع اختلافات بوده است. در مقابل, ضرورت هاي ژيوپليتيك ايجاب كرده است كه قدرت منطقه اي نه تنها اختلافي ايجاد نكند بلكه عامل اصلي تفاهم و رفع اختلافات منطقه اي باشد

The Analysis of Boundary Differences in the Persian Gulf Region with Emphasis on the Role, Approach and Behavior of Powers Hossein Rabiei: Assistant Proffesor of Political Geography, Kharazmi University, Tehran, Iran Abstract Territorial disputes are the most common violent issues among countries which often result in prolonged wars and human and financial losses. Since the signing of Treaty of Westphalia, according to which territorial states were established, many territorial disputes appeared and disappeared. The Persian Gulf is one of the world’s regions which have experienced a lot of territorial disputes. In spite of the short history of the establishment of independent states, territorial disputes, which often arise from the establishing the nation-states in tribal territories, are the major geopolitical characteristics of this region. Although these differences have been analyzed by researchers and analysts, there are few, if any studies that have surveyed the role of regional and extra-regional powers in the creation and settlement of them. This essay, suggesting a functional model for analyzing territorial conflicts, aims to evaluate this hypothesis: In territorial disputes in the Persian Gulf region, foreign power (Britain) was the creator and regional power (Iran) was the resolved of them. This investigation reveals that the foreign powers have been major factors in creation of these disputes and, in their presence; they prevented the countries from achieving a resolution. But because of geopolitical necessities, regional powers should prevent a dispute as well as try to resolve it. Key words: the Persian Gulf, Iran, boundaries disputes, Regional Power, world Power.