جايگاه تحول و تمكين در اصلاحات نظام مالياتي: تجربه جهاني و چالشهاي نظام مالياتي ايران

Change and Compliance Importance in Tax Systems’ Reforms: Global Experience and Iranian Tax System Challenges

تمكين مالياتي عبارت است از قبول و ترتيب پرداخت داوطلبانه ماليات تشخيص داده شده در تشكيلات مالياتي. به هر اندازه كه سيستم مالياتي با نرخ تمكين داوطلبانه بيشتري روبرو باشد، بهبود در وضعيت شاخص هاي مالياتي بيشتر امكان پذير مي شود. با افزايش نرخ تمكين، نسبت درآمدهاي مالياتي واقعي به درآمدهاي پيش بيني شده بودجه افزايش مي يابد. اثربخشي دستگاه مالياتي بر پايه سطح عدم تمكين مالياتي يا شكاف مالياتي قابل برآورد است كه به عنوان معيار مهمي در اثربخشي دستگاه مالياتي شناخته مي شود. معمولاً هر اندازه شكاف مالياتي عميق تر باشد، تغييرات بنيادي تر مورد نياز است. در اين مقاله جنبه هاي مختلف تمكين مالياتي، وضعيت سيستم مالياتي ايران در اين خصوص، تجارب كشورهاي مختلف در زمينه تمكين مالياتي و تاثيرات آن در ابعاد مختلف مورد بررسي قرار گرفته است و در نهايت توصيه هاي سياستي لازم براي اصلاح نظام مالياتي كشور در جهت افزايش تمكين مالياتي، ارايه شده است.

Tax compliance means accepting tax assessment and preparing to pay tax in a tax system. As voluntary compliance rate increases, tax indicators improve. Higher compliance rate is accompanied with the increased ratio of real tax revenue to the forcasted budget revenue. Effectiveness of tax system could be estimated based on non- compliance level or tax gap which is an important criteria in effectiveness of tax system. Deepening tax gap results in fundamental reforms. In this paper different aspects of tax compliance, present situation of Iranian system, different countriesʹ experiences in tax compliance and its impacts in different dimensions were reviewed and finally policy recommendations for reforming state tax reforms directed at increasing tax compliance have been provided.