مطالعه اثر احساس نابرابري بر همكاري

A Study on the Impact of Inequality feelings on Cooperation

احساس نابرابري، به‌عنوان يكي از عوامل مخلّ نظم، از مهم‌ترين موانع همكاري است. براي بررسي سازوكار اثر احساس نابرابري بر همكاري، "نظريه انتخاب عقلاني" به دليل تاثير احساس نابرابري بر انتخاب عقلاني كنشگران و قابليت آن در توضيح ابعاد گوناگون مسيله انتخاب شد. فرض اين بود كه احساس نابرابري با تاثير بر عقلانيت ابزاري، عملي اقتدارگرايانه، جمعي خاص‏گرايانه و صوري عام‏گرايانه و همچنين از طريق متغيرهاي تشكيل‌دهنده عقلانيت شامل فردگرايي خودخواهانه، عقلانيت كوته‏بينانه، اضطراب اجتماعي، اعتماد اجتماعي، هويت جامعه‏ا‏ي و اخلاق غيرپيامدگرا بر همكاري اثر مي‌گذارد. پژوهش حاضر به روش پيمايش در بين 343 نفر از شهروندان بالاي 18 سال شهر تهران با نمونه‌گيري خوشه‏اي ـ تصادفي در سطح خرد صورت گرفت. با توجه به نتايج رگرسيون "گام به گام" احساس نابرابري به ترتيب از طريق كاهش عقلانيت صوري عام‏گرايانه و جمعي خاص‏گرايانه و افزايش عقلانيت ابزاري، همچنين از بين زيرمجموعه عقلانيت‏ها، از طريق كاهش هويت جامعه‏اي، اخلاق غيرپيامدگرا و افزايش فردگرايي خودخواهانه بر همكاري اثر كاهنده دارد.

The feeling of inequality as a factor disrupting social order is a significant preventing element for cooperation. To evaluate the impact of feelings of inequality mechanism on cooperation, the “rational choice theory” was selected due to the impact of feelings of inequality on actors’ rational choice and its capacity to explain the problem from various aspects. It was assumed that the feeling of inequality affect four types of rationalities, including instrumental, practical-authoritative, collective-particularistic, and formal- universal rationalities, has some effects on cooperation. Its effect also proceeds via variables consisting rationality, that is, egoistic individualism, myopic rationality, social anxiety, social trust, societal identity, and non-consequential ethic. The present study has been carried out by survey method among 343 people aging over 18, living in Tehran that selected through cluster- random sampling in micro level. Stepwise regression technique shows that the feeling of inequality decreases cooperation via decreasing the formal-universal and collective-particularistic rationality, and increasing the instrumental rationality. The feeling of inequality decreases cooperation mostly via the variables of social identity, non-consequential ethics, and egoistic individualism.