ارزيابي نرم‌افزارهاي جامع كتابداري تحت وب پارس‌آذرخش، نوسا و نمايه در بازيابي اطلاعات

Assessment of the Web-based Comprehensive Librarianship Software: Pars azarakhsh, Nosa, and Namayeh in Information Retrieval

هدف: با توجه به اينكه امروزه ذخيره و بازيابي اطلاعات جز دغدغه‌هاي اساسي كتابخانه‌ها و مراكز اطلاع‌رساني به‌شمار مي‌رود، يافتن نرم‌افزار مناسب در اين زمينه داراي اهميت فراواني است. هدف پزوهش حاضر ارزيابي نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي تحت وب پارس‌آذرخش، نوسا و نمايه در بازيابي اطلاعات است. روش: پژوهش حاضر از نوع كاربردي است. روش استفاده شده براي انجام اين پژوهش از نوع تحقيقات مشاهده‌اي و با استفاده از يك سياهه‌وارسي متشكل از 84 معيار براي سنجش، بررسي، شناسايي و ‌ارزيابي اَبعاد پژوهش است. علاوه بر اين براي انجام پژوهش ضمن بهره‌گيري از نظر افراد متخصص حوزه كتابداري و اطلاع‌رساني، در موارد لازم با توليدكنندگان نرم‌افزارها نيز مصاحبه شده است. يافته‌ها: ‌وضعيت نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي مورد مطالعه در 5 ويژگي شامل قابليت جست‌وجو، فرمول جست‌وجو، امكان انواع جست‌وجوها، نمايش نتايج و چگونگي نمايش امكانات كمكي (راهنما) مورد بررسي و تحليل قرار گرفت. نتايج حاصل از يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه نرم‌افزار نوسا با كسب 34/93 درصد از ميانگين كل امتيازات به لحاظ معيارهاي مورد مطالعه در اين پژوهش در رتبه اول و نرم‌افزار پارس‌آذرخش نيز با كسب 55/82 درصد امتياز از معيارهاي مورد بررسي در رتبه بعدي قرار دارد. در نهايت نرم‌افزار نمايه با كسب 35/51 درصد ميانگين كل امتيازات به لحاظ معيارهاي مورد بررسي در اين پژوهش در رتبه سوم قرار دارد. اصالت/ارزش: اين پژوهش ضمن تهيه يك سياهه وارسي در زمينه ارزيابي وضعيت بازيابي اطلاعات در نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي بر اساس پيشينه‌هاي موجود و نظر متخصصان، اين امكان را نيز فراهم آورده است تا استفاده‌كنندگان اين نرم‌افزارها و نرم‌افزارهاي مشابه بتوانند در انتخاب خود تصميم بهتري بگيرند. همچنين به توليدكنندگان نرم‌افزارهاي مورد مطالعه و ساير نرم‌افزارها اين امكان را مي‌دهد تا ضمن برطرف كردن نقاط ضعف و تقويت نقاط قوت با معيارها و مولفه‌هاي موجود در اين زمينه و درجه اهميت هر يك از آنها بهتر آشنا شده و در توليدات آتي خود از آنها بهره بگيرند.

Purpose: Since information storage and retrieval is among fundamental tasks of libraries and information dissemination centers, finding proper software in this field is of high significance. The purpose of the present study is to evaluate web-based librarianship software Pars azarakhsh, Nosa, and Namayeh in information retrieval. Methodology: The present study is an applied one. Its methodology is observation, using a checklist composed of 84 criteria for measurement, investigation, identification, and evaluation of the research dimensions. Furthermore, we took advantage of opinion of LIS experts and if necessary, software providers were also interviewed. Findings: The status of the library software under study was analyzed in 5 features, including search option, search formula, possibility of different search types, displaying results, and displaying auxiliary facilities (Help). The obtained results indicated that regarding the criteria studied in this research, the software Nosa, Pars azarakhsh, and Namayeh ranked 1st, 2nd, and 3rd, with scores 93.34%, 82.55%, and 51.35% of total scores, respectively. Originality/Value: Besides presenting a checklist for evaluation of the information retrieval status in library software based upon previous studies and experts’ opinion, the present study provides the possibility for users of these software and similar ones to make a better decision. It also assists the software providers to resolve the present weaknesses and reinforce the strengths and moreover get familiar with existing criteria and components in this field and their degree of importance and make use of them in their future productions.