اثر تراكم كاشت و نحوه برداشت علوفه برعملكرد و اجزاي عملكرد گندم نان و دوروم دركشت دومنظوره (برداشت علوفه و دانه)

Effects of Forage Harvest Systems and Sowing Densities on Seed and Forage Yield of Bread and Durum Wheat in Dual-Purpose Cultivation Systems

به منظور بررسي جنبه‏هاي مختلف زراعي كشت دو منظوره (برداشت دانه و علوفه سبز) به عنوان يكي از راهكارهاي توليد علوفه و حفاظت از مراتع در كشور و قابليت مكانيزاسيون اين روش، آزمايش اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‏هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه آموزشي- پژوهشي دانشگاه تهران در سال زراعي 1385-1384 انجام گرديد. تيمارهاي فرعي آزمايش شامل گندم نان (رقم پيشتاز) و گندم دوروم (رقم استورك) در تراكم‏هاي130، 180و 230 كيلوگرم بذر در هكتار به صورت فاكتوريل در كرت‏هاي فرعي كشت گرديدند. تيمار نحوه برداشت علوفه در سه سطح برداشت بيولوژيك (چراي دام)، برداشت مكانيزه (برداشت بوسيله موور) و شاهد (عدم برداشت) در مرحله پيش از شروع طويل شدن ساقه در كرت‏هاي اصلي اجرا گرديد. نتايج آزمايش نشان داد كه برداشت مكانيزه باعث كاهش عملكرد دانه رقم استورك مي‏گردد. در كشت دومنظوره، گندم نان با تراكم 180 كيلوگرم بذر در هكتار و گندم دوروم با تراكم 230 كيلوگرم در هكتار به ترتيب با 5050 و5660 كيلوگرم در هكتار عملكرد دانه بهترين شرايط كشت بود (برداشت علوفه در رقم استورك فقط به صورت چراي دام). با اين عمل به طور ميانگين 1550 كيلوگرم در هكتار علوفه خشك در انتهاي فصل زمستان قابل برداشت خواهد بود. در صورت رعايت اصول فني خصوصاً كشت رقم مناسب، برداشت علوفه به صورت مكانيزه يا چراي دام باعث افزايش درآمد زارع مي‏گردد.

An experiment was conducted to evaluate the dual purpose wheat forage and grain production under different harvest systems in research farm of college of agriculture, university of Tehran in October 2005. Triticum aestivum L. cv. Pishtaz and Triticum durum Deef. cv. Storke were sown at densities of 130, 180 and 230 kg/ha and were factorially assigned to the subplots. The green forage was either harvested by mover or grazed by sheep. The treatments were arranged in split-plot factorial while harvest systems were assigned to the main plots (harvest by mover, grazed by sheep and control). A randomized complete block design with three replications was used to analyze the experimental data under forage harvest systems (either biological or mechanical). Stork and Pishtaz produced the highest grain and forage yield (over 5000Kg/ha grain and over 1500 Kg/ha dry forage) at 230 and 180 Kg/ha, respectively .It could be concluded that the optimum sowing density for Pishtaz is 180 Kg/ha and for durum is 230 Kg/ha if forage harvest (either biological or mechanical) is applied. There was harvestable 1550 Kg/ha dry forage at the end of winter. Harvesting winter forage is profitable for farmers if they observe the technical principles.