نقش و جايگاه مطوّعين در بسط و تثبيت دولت‌هاي اول تا سوم سعودي

The Role and Status of Muttawwia in Stabilization of Saudiʹʹs First, Second and Third States

جريان وهابيت كه در پي بسط انديشه‌هاي محمد بن عبدالوهاب در نجد شكل گرفت و پس از انعقاد پيمان همكاري او با محمد بن سعود، وجهه‌اي سياسي پيدا كرد، تاريخ پر فراز و نشيب را پشت سر گذاشته است. همراهي و تعامل دو جناح مذهبي و سياسي حكومت سعودي از موضوعات جذاب براي تحقيق در تاريخ وهابيت است. جناح مذهبي از ابتدا به قدرت و حمايت جناح سياسي براي نشر وهابيت محتاج بوده و جناح سياسي نيز نيازمند كسب مشروعيت و مقبوليت مذهبي براي اقدامات خويش بوده است. بر اين اساس، گروهي از طلاب علوم ديني و شاگردان ابن عبدالوهاب كه به سبب نوع حضور داوطلبانه‌شان، «مطوّع» ناميده مي‌شدند، مسيول سازماندهي و تنظيم روابط اين دو جناح بودند. نقش و جايگاه مطوعين در طول سه دولت سعودي، فراز و نشيب‌هاي متعددي را تجربه كرده است. تحليل اين فراز و فرودها و نيز بررسي روند پرتلاطم دو جناح سياسي و مذهبي دولت سعودي ـ وهابي، به منظور ترسيم نقش و جايگاه مطوّعين در تاريخ اين دولت‌ها، هدف اصلي اين تحقيق است.

The Wahhabism which founded by Muhammad Ibnabd Al-wahhab in Najd and expanded after making an alliance with Muhammad Ibn Saud has had a long and specific history. Several contacts between religious and political sides of Saudi government have been attractive for researchers on wahhabism. Religious side needs protection of political side, and political side needs religious side for legitimization and acceptability for their actions. On that basis, a large group of religious scholars and Ibn abd al-wahhab’s followers and pupils took charge in adjustment of contacts between political and religious sides. That group which named by their voluntary action as “Muttawwia”, has been sent to conquered areas for call of Wahhabism. Despite of the ups and downs of Mutawwia’s role in history of Wahhabism, they had a great impact on emergence and stabilization of Saudi governments