زيبايي ­شناسي تطبيقي مولفه هاي حس مكان و حس تعلّق در فضاي شهري

Comparative Aesthetics of Place Attachment and Sense of Attachment Factors in Urban Space

بررسي چگونگي ظهور سفال لعابدار در دوران ايلام ميانه با توجه به تاثير آن بر سنت پيوسته تزيين معماري سرزمين ايران از ضرورتي ويژه برخوردار است. شناخت ارزش?هاي اجتماعي و فرهنگي مرتبط با كاركردهاي آييني اين آثار كمتر موضوع مطالعه مستقلي بوده و در مقاله حاضر مورد پرسش قرار گرفته است. اين پژ‌وهش با هدف تبيين رابطه ميان سفال لعابدار، سنت?هاي اعتقادي و حيات اجتماعي مردمان اين دوران انجام شده است. فرضيه اصلي پژوهش اين بوده است كه واكاوي بقاياي مادي ايلام ميانه و مرور متون برجاي?مانده از اين دوره در مورد تزيينات سفالي لعابدار مي?تواند زمينه مناسبي براي بررسي نقش سفال لعابدار در باورهاي ايلامي، سير تحول فني توليد و در نهايت تحليل تاريخي-? ‏هنري آن فراهم كند. براي اين منظور ضمن بررسي اسناد زبان?شناختي مربوط به دوره ايلامي و انطباق آنها بر گزارشات كاوش?هاي باستان?شناسي و همچنين مشاهده و مستندسازي تصويري آثار ايلامي در موزه?هاي مختلف تصوير جامع?تري از روند تكوين سفال لعابدار ايلامي و هويت فرهنگي خاص آن ارايه شده است. اين مطالعه نشان?دهنده قابليت ويژه اين آثار در معنابخشي به فضاي معابد و بناهاي يادماني است كه ريشه در نگرش خاص آفرينندگان آنها نسبت به خواص مواد و مصالح دارد.تحليل زبان?شناسي كتيبه?هاي اونتاش نپيريشا و جانشينانش نشان?دهنده باور به آثاري از حيات در سفالينه?هاي لعابدار است و پادشاهاني همچون شيلهاك_ اينشوشيناك از آن در ثبت تصويري بي?زوال از خاندان خود بهره برده?اند. از سوي ديگر، اختصاص كاربرد سفال لعابدار به تزيين معابد اينشوشيناك و الهگان دستيار وي كه در نظر ايلاميان، جهان پس از مرگ را اداره مي?كردند، بيانگر جنبه ديگري از كاركرد ويژه آييني اين آثار است. بازشناسي كاركردهاي نمادين و آييني اين آثار نيازمند ارزيابي اثر هنري در گستره?اي وسيع?تر و پيچيده?تر از محدوده تلقي امروزين ازهنرهاي كاربردي و تزيينات معمارانه است.

The emerging of glazed ceramic technology in middle Elamite period provided an opportunity for reaching a special artistic language which resulted in a continuous tradition of architectural decoration in Iran. Understanding the true nature of these works of art requires serious study of the social life and traditions of their creators.This paper aims to provide a new field for historical and artistic analysis of Elamite pottery, especially glazed ceramic and its technical evolution while studying its place in the context of prehistoric ritual ceremonies through literature and material remains.Comparing the Elamite literature with the evidences of the ceramic figures locating in the temples and monumental complexes shows a profound belief in the ability of these objects in supporting and conceptualizing the architectural space, which is rooted in the epistemological approach of their creators towards the knowledge of materials. Linguistic analysis of the Untash-Napirisha’s inscriptions indicates the Elamite beliefs in the presence of the essence of life in glazed ceramics which is used by Shilhak-Inshushinak in strengthening an immortal picture of the royal family. On the other hand, the fact that the application of glazed ceramics was limited only to decoration of temples of Inshishushinak and his assisting goddesses in managing the afterlife journey indicates their function in the Elamite traditional practices. Interpreting the traditional function and semiotics of these cultural relics would require a broader and more sophisticated definition of the terms “applied arts” and “architectural decorations” than what is currently intended to be.