اثر شوري آب آبياري بر جوانه زني، سبز شدن، عملكرد بيولوژيكي و كميت و كيفيت اسانس بادرشبويه (Dracocephalum moldavica L.)

Effects of Irrigation Water Salinity on Germination, Emergence, Biological Yield, Essence Quality and Quantity of Moldavian Balm (Dracocephalum moldavica L.)

به منظور بررسي تاثير شوري آب آبياري بر مراحل مختلف رشد گياه بادرشبويه سه گروه آزمايش در ژرميناتور، گلخانه و مزرعه در قالب طرح هاي كاملا تصادفي در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي اصفهان انجام شد. در مرحله جوانه زني، تاثير شوري آب آبياري بر جوانه زني بذر با اعمال تيمارهاي شوري شاهد (3/0) تا 39 دسي زيمنس بر متر (در مجموع 14 تيمار) با 4 تكرار بررسي شد. بالاترين درصد و سرعت جوانه زني در تيمار شاهد به ترتيب 96 درصد و 7/14 جوانه در روز و كم ترين ميزان در تيمار شوري 39 دسي زيمنس بر متر به ميزان صفر براي هر دو صفت به دست آمد. تاثير شوري بر صفت سرعت جوانه زني شديدتر از تاثير بر درصد جوانه زني بود. در مرحله سبزشدن در گلخانه بالاترين درصد و سرعت سبز شدن در تيمار شاهد به ميزان 59 درصد و 8/24 جوانه در روز در شوري شاهد و كم ترين ميزان صفر در هر دو صفت در شوري 12 دسي زيمنس بر متر به دست آمد. در مزرعه، تيمارهاي شوري 3/0، 3، 6، 12، 15، 18، 21 دسي زيمنس بر متر پس از مرحله 10-8 برگي گياه در 3 تكرار بر گياه اعمال شد. اين تيمارها بر صفت عملكرد بيولوژي در سطح يك درصد اثر معني دار داشت. بالاترين ميزان عملكرد بيولوژي در تيمار شاهد به ميزان 1041 و كم ترين ميزان در تيمار 21 دسي زيمنس برمتر به ميزان 256 گرم ماده خشك در متر مربع به دست آمد. با افزايش شوري ارتفاع گياه از 7/75 سانتي متر در شاهد به 9/41 سانتي متر در تيمار آخر كاهش يافت. تاثير شوري بر درصد اسانس از نظر آماري معني دار نبود. بازده اسانس در واحد سطح از 3/3 در تيمار شاهد تا 9/0 ميلي ليتر در متر مربع در تيمار 21 دسي زيمنس تغيير نمود. تجزيه كيفي اسانس نشان داد كه در تيمارهاي مختلف مجموع 5 جز مهم اسانس يعني نرال، ژرانيول، ژرانيال، نريل استات و ژرانيل استات از 4/64 تا 3/81 درصد تغيير داشت، اما اين تغييرات از روند خاصي پيروي نكرد. به طور خلاصه از نتايج اين پژوهش مشخص مي شود، در گياه بادرشبويه حساس ترين مرحله به شوري مرحله سبز شدن است و شوري بر عملكرد بيولوژي و عملكرد اسانس در واحد سطح تاثير معني دار دارد.

In order to evaluate effects of water salinity of irrigation on different growth stages of moldavian balm 3 sets of experiments were conducted in agricultural and Nutural Resources Center of Esfahan in 2007. In germination stage, 14 water salinity treatments ( 0.3 – 39 dS/m) with 4 replications were applied on seeds in germinator, In emergency stage in greenhouse and in field 8 water salinity treatments were applied. According to the results, maximum and minimum germination percent and rate were obtained in control ( 96 % , 14.7 seed per day ) and 39 ds/m ( 0 % and 0) respectively. About 59 % of seeds in control and 0% in 12 dS/m were emergenced and maximum emergencing rate was 24.8 seed per day in control. In the field, maximum and minimum biological yields were 1041 and 256 gr/m2 dry biomass in control and 21 dS/m respectively. By increasing salinity from 0.3 to 21 dS/m, hieght of plants reduced from 75.7 cm to 41.9 cm and amount of essence in m2 reduced from 3.3 cc to 0.9 cc. There was no significant difference between percent of essence in various treatments. Basic components of essence (neral, geraniol, geranial, neryl acetate and geranil acetate) varied from 64.4% to 81.3%.