بررسي تنوع مورفولوژيكي، فنولوژيكي و مقدار اسانس در بابونه آلماني(Matricaria recutita L.)

Study of Morphological, Phenological and Essential Oil Variation in Matricaria recutita L.

بابونه آلماني، يكي از مهم ترين گياهان دارويي است. اين مطالعه به منظور بررسي تنوع صفات مورفولوژيكي، فنولوژيكي و مقدار اسانس روي چهارده جمعيت بابونه تهيه شده از مناطق اصفهان، اردبيل، اهواز، اراك، كرمان، شيراز و زابل انجام شد. چهارده جمعيت بابونه در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي مركز تحقيقات كشاورزي اصفهان كشت و پانزده صفت مورفولوژيكي، فنولوژيكي و مقدار اسانس آن ها اندازه گيري شد. تجزيه واريانس صفات نشان داد كه همه صفات مورد بررسي به جز وزن تر هر گل تفاوت معني داري را بين جمعيت ها نشان دادند. ضرايب تنوع فنوتيپي و ژنوتيپي صفات تعداد گل در بوته، وزن تر و خشك هر گياه و مقدار اسانس نسبت به ساير صفات بيش تر بود. بيش ترين و كم ترين قابليت توارث عمومي صفات به ترتيب متعلق به صفات تعداد روز تا 50 درصد گل دهي و روز تا ساقه رفتن بود. مقدار اسانس در بين جمعيت ها نشان داد كه دامنه تغيرات اسانس در بين جمعيت هاي مورد بررسي از 24/0 درصد در جمعيت كرمان تا 57/0 درصد در جمعيت شيراز متغير است. تجزيه خوشه اي، جمعيت هاي مورد مطالعه را در شش گروه قرار داد كه به ترتيب شامل 5، 4، 2، 1، 1 و 1 جمعيت بودند. نتايج هم چنين نشان داد كه تنوع صفات مورفولوژيكي، فنولوژيكي و مقدار اسانس با تنوع جغرافيايي مطابقت ندارد. اين نتايج ممكن است در انتخاب جمعيت ها براي تلاقي جهت ايجاد ارقام مطلوب مفيد باشد.

Matricaria recutita is one of the most important cultivated medicinal herbs, particularly in Europe. This study was carried out in order to evaluate morphological, phenological and essential oil variation on fourteen genotypes derived from Esfahan, Arak, Ahwaz, Ardabil, Kerman, Tehran, Shiraz regions. Fourteen genotypes cultivated in complete randomized block design with three replications in Fozveh research farm, Esfahan agriculture research center. Fifteen characters of morphological, phenological and essential oil were measured. Analysis of variance of traits showed significant differences among genotypes for all character except for fresh weight per flower. Coefficient of genotypic and phenotypic variation of number of flower per plant, fresh and dry weight plant and essential oil was higher than other studied character. The highest and the lowest heritability broad sense was belong to number of days to 50 percent flowering and number of days to stem, respectively. Essential oil varied from 0.24% in Kerman genotype to 0.57% in genotype of Shiraz. Cluster analysis divided the genotypes into 6 cluster, each of which having 5, 4, 2, 1, 1 and 1 genotypes. The clustering pattern of the genotypes revealed that geographic diversity was not related to agronomic diversity. These results could be useful in choosing genotypes for intercrossing to develop improved cultivars.