تحليل رفاهي مداخلات دولت در بازار گندم و اثرات آن بر بازار جو در غالب تيوري بازي

A welfare Analysis of the Government Interventions in the Wheat Market and Its Influence on the Barley Market in Iran, using a Game Theoretic approach

در سال‌هاي اخير سياست‌هاي دولت منجر شد تا توليد گندم در ايران به سطحي نزديك به خودكفايي افزايش يابد. منتقدان سياست خودكفايي معتقدند اين امر به بهاي كاهش توليد ساير غلات مانند جو محقق شده‌است. لذا در مطالعه‌ي حاضر با در نظر گرفتن ارتباط مابين دو بازار گندم و جو، تابع ترجيحات سياستي به‌طور مجزا براي هر دو بازار محاسبه شد و با اعمال وزن‌هاي سياستي مناسب، تيوري بازي‌ جهت ارزيابي اثرات رفاهي اين سياست به كار گرفته‌شد. نتايج نه تنها عقايد منتقدان را تاييد مي‌كند بلكه نشان مي‌دهد رفاه از توليدكنندگان گندم به سمت مصرف‌كنندگان و دولت انتقال مي‌يابد. هم‌چنين علي‌رغم مثبت بودن مازاد توليدكننده و مصرف‌كننده در بازار گندم، هزينه ها‌‌ي زياد دولت باعث ايجاد زيان رفاهي شده‌است. اين امر در حالي است كه در بازار جو مازاد رفاهي مثبت وجود دارد. در نهايت تعادل نش (Nash Equilibrium) به عنوان استراتژي بهينه زماني رخ مي‌دهد كه سطح زير كشت گندم 15 درصد و نيز هزينه‌‌ي توليد جو 20 درصد كاهش يابند. نتايج بر اين نكته دلالت دارند كه رفاه بهينه‌ي اجتماعي با كاهش نقش دولت در بازار گندم ارتباط مستقيم دارد.

Iran achieved its self-sufficiency goal in wheat production a few years ago. Some opponents argue that the increased wheat production has happened at the expense of decreasing other grains specially barley. Considering the dependency of wheat and barley markets on each other, the study estimates policy preference functions for each market, separately. Using weights according to the political indicies, game theory approach was utilized to investigate welfare impacts of such attempt. Results not only justified the arguments but indicated that welfare has been transmitted from wheat producers to consumers and the government as well. Despite having producer and consumer surpluses in wheat market, the high expenses of government lead welfare losses, while the welfare surplus in the barley market was positive. Finally, overall Nash equilibrium as the best strategy occurs by 15% decrease in wheat-cultivated area and 20% decrease in barley production cost. These results undoubtedly imply that the optimal social welfare is associated with mitigating government role in the wheat market.