بررسي ساختار عاملي و پايايي پرسش‌نامه سبك‌هاي پردازش اطلاعات شهودي- خردگرايانه در جامعه دانشجويان

Investigating factorial structure and reliability of the intuitive-rational information processing styles inventory in the university students population

زمينه و هدف: افراد در نحوه پردازش اطلاعات با همديگر تفاوت دارند. سنجش چنين تفاوت‌هايي براي فهميدن و پيش‌بيني رفتارهاي افراد در موقعيت‌هاي مختلف مفيد مي‌‌باشد. يكي از مهم‌ترين ابزارهاي سنجش تفاوت‌هاي فردي در پردازش اطلاعات پرسش‌نامه شهودي- خردگرايانه است و هدف پژوهش حاضر بررسي ويژگي‌هاي روان‌سنجي نسخه فارسي اين پرسش‌نامه در جامعه دانشجويان بود. مواد و روش‌ها: ابتدا پرسش‌نامه به زبان فارسي ترجمه شد. سپس به زبان انگليسي برگردانده شد و با نسخه اصلي جهت شناسايي و اصلاح شكاف‌هاي بين نسخه ترجمه شده ‌و نسخه اصلي مقايسه شد. در نهايت پس از مطالعه مقدماتي و رفع اشكالات، پرسش‌نامه نهايي بر دانشجويان گروه نمونه شامل 335 نفر از دانشجويان علوم انساني دانشگاه پيام نور مركز تبريز اجرا شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار 18SPSS مورد تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: در اين پژوهش، تحليل عاملي اكتشافي با استفاده از روش مولفه‌هاي اصلي و چرخش واريماكس بر 40 سوال پرسش‌نامه اجرا شد. بررسي نمودار اسكري كتل و تحليل موازي هورن حاكي از آن بود كه راه‌ حل دو عاملي مناسب است. بررسي جدول اشتراكات 18 سوال (9 سوال در هر كدام از مقياس‌هاي خردگرايي و تجربه‌گرايي) با همساني دروني پايين را نشان داد. اين سوال‌ها حذف شدند و تحليل عاملي مولفه‌هاي اصلي براي بار دوم بر روي 22 سوال باقي مانده اجرا شد. نتايج به وضوح دو عامل را نشان دادند. عامل اول 18 درصد و عامل دوم در حدود 16 درصد واريانس مجموعه سوال‌ها را تبيين مي‌‌كردند. همانند مقياس اصلي، اين عوامل سبك‌هاي پردازش اطلاعات شهودگرايي و خردگرايي نام‌گذاري شدند. براي تعيين روايي آن، همبستگي سوال‌‌ها با نمره كل خرده‌‌مقياس‌ها و قدرت تميز سوال‌ها محاسبه شد. همچنين پايايي پرسش‌نامه از طريق روش‌هاي همساني دروني (Cronbachʹs alpha) و بازآزمايي به دست آمد. ضريب Cronbachʹs alpha براي خرده‌مقياس‌هاي شهودگرايي و خردگرايي به ترتيب برابر 80/0 و 77/0 و همچنين ضريب همبستگي بعد از چهار هفته بازآزمايي براي اين خرده‌مقياس‌ها به ترتيب برابر 94/0 و 90/0 بود. ضريب Cronbachʹs alpha و نتايج همبستگي بازآزمايي نشان داد كه پايايي هر يك از عامل‌ها در سطح قابل قبول مي‌باشد. نتيجه‌گيري: پرسش‌نامه سبك‌هاي پردازش اطلاعات شهودي- خردگرايانه داراي ويژگي‌هاي روان‌سنجي مناسب براي كاربرد در پژوهش‌هاي روان‌شناختي، تشخيص باليني و مشاوره است.

Aim and Background: People differ in how they process information. Assessment of such differencess is helpfull for understanding and predicting behavior in a variety of contexts. One of tht most important measure of individual differences in Information Processing is the Intuitive-Rational- Inventory, and the purpose of the present research is to investigate the psychometric properties of Persian version of this Inventory in university students’ population. Methods and Materials: First, the Inventory was translated into Farsi. Then, it was retranslated into English and compared with the original version to find and correct the gaps between the translated version and the original version. Finally, after the pilot study and resolving the mistakes, the final questionnaire was carried out for sample group consisting of 335 students studying in Humanities Sciences in Tabriz Payame Noor University. The data were analysed by using SPSS-18 softwar. Findings: In this study, Exploratory Factor Analysis (EFA) was conducted on the 40 items of the inventory, using a Principal Component Analysis, with Varimax Rotation. Cattell’s scree plot and Horn’s parallel analysis indicated the two factor solutions. Examination of communalities table revealed 18 items (nine each from the rational and experiential scales) with low internal consistency. These items were deleted and a second Principal Component factor analysis was conducted on the remaining 22 items. The resulte showed the two factors clearly. The first factor accounted for 18% and the second factor about 16% of the variance in the item set. As in the original scale, these factors were called Intuitive and rational Information Processing styles. To determine its validity item- total correlations and item discrimination power calculated. The reliability of the Intuitive-Rational Inventory was obtained by internal consistency (cronbach alpha) and test- retest methods. Cronbachʹs Alpha coefficient for Intuitive and rational Information Processing styles was 0.80 and 0.77; and correlation coefficient after four weeks retest was 0.90 and 0.94, respectively. Cronbachʹs Alpha and test- retest coefficient showed that reliability of factors is acceptable. Conclusions: Results at this study showed that Intuitive-Rational- Inventory has psychometric properties for utilizing in psychological research, clinical diagnostics and counseling.