تاثير قرارگيري در معرض ميدان‌هاي الكترومغناطيس (50 هرتز، 5/0 ميلي تسلا) در طول دوره جنيني بر شاخص‌هاي هماتولوژيكي جوجه‌هاي تفريخ شده

Effect of exposure to extremely low frequency electromagnetic fields (50 Hz, 0.5 mT) during incubation on hematological indices in newly-hatched chicks

هدف از مطالعه حاضر، بررسي شاخص‌‌هاي نشانگر فعاليت خون سازي جنين مرغ در معرض ميدان‌هاي الكترومغناطيس داراي فركانس پايين بود. تخم‌مرغ‌هاي بارور به تعداد 450 عدد، متعاقب كندلينگ در قالب پنج گروه (هر گروه شامل سه تكرار و هر تكرار شامل 30 عدد تخم‌مرغ) تقسيم‌بندي شدند، گروه يك يا گروه شاهد، كه تحت شرايط معمول انكوباسيون و بدون نفوذ ميدان جوجه‌كشي شدند، گروه دو، يا تخم‌مرغ هايي كه در هفته اول جوجه كشي (روزهاي 0 تا 7، دو ساعت در روز) در معرض ميدان الكترومغناطيس بودند، گروه سه يا تخم‌مرغ هايي كه در هفته دوم جوجه‌كشي (روزهاي 8 تا 14، دو ساعت در روز) در معرض ميدان الكترومغناطيس بودند، گروه چهار يا تخم‌مرغ هايي كه در هفته سوم جوجه كشي (روزهاي 15 تا 21، دو ساعت در روز) در معرض ميدان الكترومغناطيس بودند و گروه پنجم يا تخم‌مرغ هايي كه در طول دوره جوجه كشي (روزهاي 0 تا 21، دو ساعت در روز) در معرض ميدان الكترومغناطيس بودند. در زمان قرارگيري در معرض ميدان، تخم‌مرغ‌هاي بارور به بخش تحتاني داراي مولد الكترومغناطيس منتقل شده و بعد از دوره زماني دوساعته به ستر بازگردانده مي شدند. در پايان دوره بيست و يك روزه جوجه‌كشي از جوجه‌هاي تفريخ شده به سرعت نمونه خون كامل گرفته شد و متعاقباً شمارش سلول‌هاي خوني انجام گرفت. قرارگيري در معرض ميدان الكترومغناطيس با فركانس كوتاه در مقاطع مختلف انكوباسيون (هفته‌هاي اول، دوم، سوم و در كل دوره) بر روي شاخص‌هاي تعداد اريتروسيت‌ها، هموگلوبين، نرخ هماتوكريت و فراسنجه‌هاي وابسته تاثير معني‌داري نداشت. در شمارش افتراقي لكوسيت‌ها نيز به استثناي كاهش جزيي در تعداد ايوزينوفيل‌ها در گروه سوم، تغييري در ساير گروه‌ها در مقايسه با گروه شاهد مشاهده نشد. در نتيجه، قرارگيري در معرض ميدان الكترومغناطس با فركانس كوتاه (50 هرتز) و شدت 5/0 تسلا در دوره جنيني تاثير قابل ملاحظه‌اي بر شاخص‌هاي هماتولوژيكي شامل تعداد اريتروسيت‌ها، نرخ هماتوكريت، هموگلوبين، تعداد كل لكوسيت‌ها و شمارش افتراقي آن (لمفوسيت‌ها، ايوزينوفيل‌ها، مونوسيت‌ها و هتروفيل‌ها) در جوجه‌هاي تفريخ شده نداشت.

The aim of present study was to investigation on hematopoietic activity of chicken embryo in exposure to extremely low frequency (ELF-EMF). In present study, the effect of exposure to 50 Hz, 0.5 mT EMF during different periods of incubation on hematological parameters (erythrocytes, hematocrit, hemoglobin and WBC, lymphocyte, eosinophil, monocyte and heterophil) count was investigated. Experimental groups included group1 or control was under normal incubation process and without any exposing to EMFs, group2; includes eggs exposed to 50Hz, 0.5 mT, 2h daily for 0-7 days of incubation, group3; includes eggs exposed for 2h daily from day-8 to -14 of incubation, group4; includes eggs exposed from days-15 to -21 of incubation and group5; includes eggs exposed from days-1 to -21 of incubation (entire incubation period). Incubation condition (with exception to EMF exposing) was similar for all groups. At time of EMF exposing eggs were transferred to EMF emitter set and after exposing period, eggs were transferred to their rows (setter). exposing to 50 Hz, 0.5 mT EMF during different periods of embryonic life (first, second or third week and entire incubation period) didn’t has any significant effect on erythrocyte counts, hemoglobin (Hb), hematocrit and relative measures, whereas WBC counts (with exception of minor increases eosinophil for group 3) didn’t have change in any period of EMF exposure, too. It was concluded that embryonic or pre-hatch exposure to EMFs: 50 Hz, 0.5 mT during different periods of incubation didn’t has significant effect on hematological parameters includes erythrocytes, hematocrit, hemoglobin, total leukocyte, lymphocyte, eosinophil, monocyte and heterophil count.