جايگاه حوزه اقيانوس هند و تنگه هاي استراتژيك آن در فرايند جهاني شدن

Indian Ocean and its strategic straits in the globalization

ويژگي هايي كه برخي تنگه ها را از نظر جهاني مهم مي سازد و باعث مي شود كه به كانون محاسبات استراتژيك و ژيواستراتژيك قدرت هاي جهاني و منطقه اي تبديل شوند، به نحوي كه آنها خواهان داشتن كنترل كامل بر تنگه يا حداقل داشتن قدرت فرمانروايي بر آن باشند، وجود دو عامل، يكي اقتصادي كه خود به دو دسته انرژي و تجارت تقسيم مي شود، و ديگر نظامي است. اين عوامل، اثرات و پيامدهاي مشخص و پويايي را براي تنگه ها بوجود آورده، و پيگيري استراتژي ها براي مناسب ساختن اين پيامدها، اين تنگه ها را به محل رقابت قدرت ها تبديل مي كند. اما ميزان اهميت تنگه هاي استراتژيك در طول تاريخ متفاوت بوده و با پيشرفت هاي تكنولوژكي و تغيير الگوهاي سياست جهاني دستخوش تغيير شده است. غالب تنگه هاي بين المللي در عصر نظام دو قطبي بيشتر اهميت سياسي و ژيوپوليتيكي داشتند؛ هرچند اين اهميت هنوز نيز در بعضي از آنها وجود دارد و ديدگاه-هاي ژيوپوليتيكي و ژيواستراتژيكي بر آنها حاكم است، در حال حاضر تنگه هاي مهم از نقش آفريني ژيواكونوميكي نيز برخوردار شده اند. تنگه ها مهم اقيانوس هند به جهت صرفه جويي هاي اقتصادي و نزديك ساختن سه حوزه جغرافيايي اصلي اقتصاد جهان يعني آمريكاي شمالي و اتحاديه اروپا و جنوب شرق آسيا از جايگاه ويژه اي برخوردارند. با اين اوصاف اين پژوهش ضمن بررسي تغييرات ايجاد شده در مفهوم و مصداق تنگه هاي استراتژيك در دو دوره ژيوپليتيكي نظام دوقطبي و پس از آن، درپي تحليل اثرات قدرت و سياست در آنها مي باشد. نتايج حاصله بيان گر اين مسيله است كه صحنه اقيانوس هند و تنگه هاي مهم آن به دليل داشتن نقش كليدي در تجارت دريايي، از اهميت بالايي برخوردارند و اين امر باعث مي شود تا اين تنگه ها محل رقابت قدرت-هاي رقيب باشند.

Features which make some straits internationally important and center of strategic – geopolitical attentions of regional and world powers in order to have perfect control on such straits or at least could dominate them, include two factors which one of them is economical - divided into two parts of energy and trade - and another one is martial factor. These factors have significant effects and issues on straits and study of strategies in order to optimize these effects and issues would make these straits as places for competition of powers. But importance of strategic straits has been changed during history and world political models have been changed by technological developments. Therefore, study of relation between power, policy and geography in important straits requires considering these straits in all aspects and also geopolitics of the world. Today, straits located in Indian Ocean, especially Malacca Strait play more geoeconomical role in the world. Therefore, increase of maritime trade and relevant strategic interests has made Indian Ocean and its strategic straits interesting and important to commercial countries and great powers of region and world. Their geographical area would be complicated arena of cooperation, competition and conflict of interest between world, regional, national and transnational powers. Each of these powers, depend on their strategies and adopted policies, tries to apply its power and influence to such straits.