الگوي ملزومات كاركردي پيشينه هاي كتابشناختي: شيوه‌اي نوين در تنظيم عناصر كتابشناختي

Functional requirements for bibliographic records: a new practice for the arrangement of bibliographic records

الگوي ملزومات كاركردي پيشينه هاي كتابشناختي، الگويي مفهومي جهت تنظيم عناصر كتابشناختي در فهرست ها و پايگاه هاي اطلاعاتي، در سال 1997 از سوي ايفلا و به دنبال طرحي جهت بازنگري در قواعد فهرست نويسي آنگلوامريكن به وجود آمد. اين الگو در صدد است كه از ساير قواعد فهرست نويسي موجود مجزا بوده و جهت تامين نيازهاي اطلاعاتي كاربران كه مهم‌ترين هدف اين الگو محسوب مي-شود، از ساختاري جديد جهت ذخيره سازي و نمايش پيشينه‌هاي كتابشناختي بهره برد. به نظر مي‌رسد مي‌توان از برخي ويژگي هاي منحصر به فرد اين الگو، در رفع مشكلات و كمبودهاي فهرست هاي كنوني و طراحي نظام هاي آينده بهره گرفت. در مقاله حاضر پس از بيان تاريخچه الگوي ملزومات كاركردي پيشينه‌هاي كتابشناختي ايفلا و معرفي مختصر اين الگو و موجوديت هاي تشكيل دهنده آن، به مهم ترين پژوهش هاي انجام شده در مورد آن اشاره شده و ويژگي هاي اصلي اين الگو و ‌‌تفاوت هاي آن با قواعد فهرست نويسي آنگلوآمريكن مورد بررسي قرار مي گيرد. توصيف موازي مدرك اوليه و آثار وابسته به آن، ساختار سلسله مراتبي پيشينه هاي كتابشناختي و تهيه يك ابرپيشينه براي هر اثر و تعيين دقيق كاركردهاي عناصر داده‌اي موجود در پيشينه هاي كتابشناختي، از جمله مهم ترين ‌ويژگي-هاي اين الگو نسبت به قواعد فهرست‌نويسي آنگلوامريكن محسوب مي‌شود. در انتها نيز برخي از نواقص مربوط به اين الگو مورد بررسي قرار مي گيرد.

Functional Requirements for Bibliographic Records (FRBR) is a conceptual model for the arrangement of bibliographic records in catalogs and databases which was proposed in IFLA 1997, following a plan for revising Anglo-American Cataloging Rules (AACR). This model is inclined to be separated from the other cataloging rules, and uses a new structure for storing and displaying bibliographic records in order to meet usersʹ information needs, which is the most important purpose of this model. Some unique characteristics of this model can be used for eliminating the problems of current catalogs and designing future ones. In this article, after describing the history of FRBR, and introducing this model as well as the entities which forms it, past studies related to FRBR and the main characteristics of this model are reviewed. In comparison to AACR, the main characteristics of FRBR are: parallel description of primary document, hierarchical structure of bibliographic records, preparing a super record for each document, and determining functions of existing data elements in bibliographic records. The article ends with some criticisms of the model.