تحليلي برآسايش اقليمي و برنامه ريزي گردشگري موردشناسي؛ سيستان و بلوچستان

An Analysis of Climatic Comfort and Tourism PlanningCase Study: Sistan & Baluchestan

گردشگري منشوري است داراي وجوه گوناگون، كه هر وجه از آن، جنبه هايي از زندگي و نيازهاي جامعه‌ي انساني را متاثر و مرتفع مي‌سازد و بنا به ماهيت خود اين صنعت نه تنها داراي كاركردهاي متعددي است، بلكه داراي اشكال متنوعي نيز هست. در اين پژوهش گردشگري استان سيستان و بلوچستان با دو رويكرد متفاوت بررسي، تلفيق و در نهايت برنامه ريزي شده است. بدين منظور ابتدا با دو روش ارزشيابي كيفي و روي هم‌گذاري نقشه‌هاي موضوعي طبيعي و انساني، با استفاده از GIS اين استان ناحيه بندي گرديد و در تحليل كاركردي آن هفت ناحيه‌ي گردشگري شناسايي شد. سپس جهت تبيين شرايط آسايش اقليمي در هر ناحيه، يك ايستگاه سينوپتيك (همديد) انتخاب (به خاطر وجود يك ايستگاه سينوپتيك در هر ناحيه كه داده‌هاي كاملي داشتند) و با روش هاي مختلف آسايش اقليمي مانند؛ ترجونگ، دماي موثر، معادل دمايي و غيره در محيط نرم افزار بيوكليما، تحليل گرديد و در نهايت تقويم اقليمي متناسب گردشگري براي هر يك از نواحي هفتگانه، ارايه شد. نتايج حاصل از تحليل اين شاخص‌ها نشان دهنده‌ي آن است كه در بين ساير نواحي گردشگري استان، ناحيه‌ي گردشگري چابهار از پتانسيل بسيار زيادي در توريسم زمستاني(ژانويه، فوريه و مارس) برخوردار است. در عين حال ناحيه‌ي گردشگري زاهدان در ماه هاي مهر، فروردين و ارديبهشت (اكتبر، آوريل و مي) داراي شرايط مناسب زيست اقليمي است. ناحيه‌ي گردشگري زابل در ماه هاي اسفند، فروردين و مهر (مارس، آوريل و اكتبر) از هواي مناسبي جهت مسافرت برخوردار است و همچنين ماه‌هاي فروردين، ارديبهشت، شهريور و مهر (آوريل، مي، سپتامبر و اكتبر) در ناحيه‌ي خاش داراي شرايط زيست اقليمي مناسبي جهت پذيرش گردشگران مي باشد. در مجموع مي توان گفت در بهار و پاييز نواحي شمالي استان (زابل، زاهدان و خاش) و در زمستان نواحي جنوبي استان (به‌طور خاص چابهار و تا حدودي سرباز و نيك‌شهر) شرايط آسايش اقليمي مناسبي را به منظور برنامه ريزي هاي توسعه توريسم در استان دارا هستند.

Tourism can be said to have several dimensions, each of which having the capacity to influence some aspects of people’s lives. Due to its nature, the industry is not only associated with different functions, but also can take several forms. Sistan and Baluchestan province, with abundant tourist attractions such as historical, cultural, and natural resorts, is one of the countryʹs most diverse provinces in this field. In this study, the province’s tourism has been scheduled through two different approaches, suggesting a combination of the two. The province was first divided into regions using two methods of qualitative evaluation in terms of both natural and human investment thematic maps by means of GIS. Then, to identify climate comfort conditions in each area, a synoptic station was selected and different methods for climatic comfort, including traditional methods such as Terjung, were applied to analyze environmental data using Biclima software to determine the most appropriate tourism calendar for each of the seven areas. The results of this analysis indicate that the tourism region of Chabahar has a great potential for tourism during the winter (January, February, and March); the tourism region of Zahedan in March, April, and May; the tourism region of Zabol in March, April, and October; and, finally, the tourism area of Khash during April, May, September, and October to attract tourists. It can be generally suggested that northern areas of the province (Zabol, Zahedan and Khash) are suitable for tourism during the spring and fall, while the southern areas of the province (specifically Chabahar and partly Sarbaz and Nikshahr) enjoy suitable climatic conditions for travel during the winter.