بررسي رابطه فرهنگ سازماني با فرسودگي شغلي كاركنان بهزيستي استان تهران

Correlation between organizational culture and burnout in the staff of Tehran province welfare organization

مقدمه: فرسودگي شغلي پاسخ افراد به عوامل تنش زاي محيط كار بوده كه باعث تغييراتي در نگرش و رفتار آن ها نسبت به كار و محيط كار شده و عوامل سازماني نظير فرهنگ سازمان بر آن تاثيرگذار است. پژوهش حاضر با هدف تعيين رابطه ي فرهنگ سازماني و فرسودگي شغلي كاركنان ستاد مركزي بهزيستي استان تهران انجام شده است. مواد و روش ها: اين پژوهش از نوع توصيفي?تحليلي بوده و به شيوه ي مقطعي انجام پذيرفته است. نمونه برابر با 189 نفر بودند و روش نمونه گيري تصادفي ساده بود. براي گردآوري داده ها علاوه بر پرسشنامه اطّلاعات جمعيّت شناسي از پرسشنامه فرهنگ سازماني هوفستد (Hofstede Organizational Culture Questionnaire) و سياهه فرسودگي شغلي مازلاخ (MBI: Maslach Burnout Inventory) استفاده شده است. شاخص اعتبار محتوا (Content Validity Index) و پايايي پرسشنامه ها با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ بررسي گرديد. براي تجزيه و تحليل داده ها نيز از نرم افزار SPSS-12 و آزمون هاي آماري ضريب همبستگي و تي-مستقل استفاده شد. يافته ها: ويژگي هاي زير در فرهنگ سازماني جامعه ي مورد پژوهش يافت شد: تعادل فرهنگي با ميل به مردگرايي، وجود فرهنگ جمع گرايي، خطرپذيري پايين و توزيع ناعادلانه ي قدرت. فرسودگي شغلي در دو زيرمقياس تحليل عاطفي و مسخ شخصيّت، در سطح پايين، ولي در زيرمقياس بي كفايتي شخصي در دو بُعد تكرار و شدّت، در سطح متوسّط بود. زيرمقياس شدّت بي كفايتي شخصي با زيرمقياس فردگرايي/ جمع گرايي (03/0P=) و خطر پذيري (02/0P=)، رابطه ي مثبت و معناداري داشت. نتيجه گيري: فرهنگ سازماني (فردگرايي/ جمع گرايي و خطر پذيري) با فرسودگي شغلي (شدّت بي كفايتي شخصي) رابطه ي مثبت و معناداري داشت، بدين معنا كه با افزايش جمع گرايي و كاهش خطرپذيري، شدّت بي كفايتي شخصي نيز افزايش مي يابد.

Introduction: Burnout is the individuals’ response to stress factors of work place and leads to changes in peoples’ attitudes and behaviors toward work and environment. Aim of this study was to determine the correlation between organizational culture and burnout in the staff of Tehran province welfare organization. Materials and methods: In this descriptive-correlational study, 189 people were selected through random sampling. To collect data, demographic questionnaire,’ Hofstede Organizational Culture Questionnaire’ and ‘Maslach Burnout Questionnaire’ were used. To analyze the collected data by SPSS 12, Independent T-test, Mann-Whitney U, One-way ANOVA and Kruskal-Wallis were applied. Findings: The sample consisted of 38.1% male and 61% female .Results also showed that 9% of respondents were married. The mean age of the sample was 37.66(SD: 6.77) and the mean of employment years was 12.93(SD: 6.93). In addition, findings revealed that, the characteristics of the organizational culture of the research community are as follows: cultural balance with a trend to masculinity, collectivism, fairly high uncertainty avoidance and high-distant of power. Burnout in emotional exhaustion and depersonalization was low whereas in personal accomplishment (frequency and intensity) were in medium levels. Analytic findings disclosed that the intensity of personal under-accomplishment was related positively and significantly with individualism-collectivism (P=0.03) and uncertainty avoidance (P=0.02). Conclusion: The results suggested that organizational culture (individualism-collectivism and uncertainty avoidance) has a positive significant correlation with burnout (intensity of personal accomplishment).