مدل سازي مراحل نمو ارقام گلرنگ در كشت بهاره

Modeling of Developmental Stages of Safflower Cultivars in Spring Cultivation

آگاهي از زمان وقوع مراحل نمو محصولات زراعي از جمله گلرنگ داراي اهميت خاصي است. براي مدل سازي مراحل نمو ارقام گلرنگ اراك، صفه و گلدشت با استفاده از درجه حرارت و طول روز، از آزمايش هاي تاريخ كاشت اين ارقام طي سال هاي 1388-1383 در مزرعه تحقيقات كشاورزي كبوترآباد اصفهان استفاده شد. براي تعيين مدل نمو هر مرحله، طول هر مرحله به عنوان متغير تابع و متغيرهاي حرارتي، طول روز و حاصل ضرب متغيرهاي حرارتي با متغيرهاي طول روز به عنوان متغير مستقل در رگرسيون مرحله اي مورد استفاده قرار گرفتند. مرحله اي از رگرسيون به عنوان مدل مناسب انتخاب گرديد كه ضريب رگرسيون و ضريب تشخيص جز آن حداقل در سطح احتمال 5 درصد معني دار بوده و حداكثر ضريب تبيين كل را داشته باشد. تعداد روز از كاشت تا سبز شدن، سبز شدن تا تكمه دهي، سبز شدن تا گلدهي و رسيدگي و گلدهي تا رسيدگي از تاريخ هاي كاشت تاثير پذيرفت. با افزايش دما، طول مراحل نمو كاهش يافت. طول دوران سبز شدن تا تكمه دهي و تا گلدهي بيش ترين تاثير را از طول روز پذيرفت و با افزايش طول روزكاهش يافتند. حداقل درجه حرارت و مربع آن متغيرهايي بودند كه وارد مدل شدند و حدود 89 درصد تغييرات طول دوره سبز شدن ارقام مورد مطالعه را توضيح دادند. حدود 85 درصد تغييرات طول دوره سبز شدن تا تكمه دهي به وسيله حاصل ضرب درجه حرارت حداكثر در طول روز و مربع حاصل ضرب آن ها توجيه گرديد. حاصل ضرب درجه حرارت حداكثر در طول روز حدود 91 درصد تغييرات طول مرحله سبز شدن تا گلدهي را بيان نمود. مربع درجه حرارت حداكثر در مربع طول روز با توان چهارم درجه حرارت ميانگين حدود 84 درصد واريانس طول مرحله سبز شدن تا رسيدگي را بيان نمودند. مربع درجه حرارت حداقل، نيز متغيري بود كه طول مرحله گلدهي تا رسيدگي را به ميزان حدود 60 درصد توضيح داد. پيش بيني زمان تكمه دهي، گلدهي و رسيدگي به ترتيب براي مبارزه با مگس گلرنگ، تامين آب آبياري و تهيه كمباين برداشت بسيار راهگشا است.

Awareness of time occurrence of developmental stages of agronomic crops, such as safflower, is very important. To introduce model for developmental stages of three safflower cultivars, Arak, Sofea and Goldasht by temperature and day length, planting date, trials conducted in Kabootar-Abad Agricultural Research Station during 2003-2009. To estimate duration of each developmental stage, the measured duration of each developmental stage considered as the dependent variable and various temperature variables, day length and combination of them considered as the independent variables in a stepwise regression procedure. A step of regression was considered appropriate if the highest R2 was accompanied by the significant (p?0.05) regression coefficient and partial R2. Days from planting to emergence, emergence to heading, emergence to flowering, emergence to ripening and flowering to ripening were affected by planting dates. By increasing temperature, developmental stage durations decreased. Day length had the most effect on emergence to heading and emergence to flowering duration and by increasing of day length, they decreased. Tmin and T2min were the variables which entered the regression model and explained about 89% of variation of planting to emergence period. Periods of emergence to head visible was explained by DL×Tmax and DL2×T2max in accuracy about %82. DL×Tmax was the only variable which entered the regression model and explained about %91 of variation emergence to flowering period. DL×Tmax and T4mean explained the most variance (84%) of emergence to ripening period. T2min was the only variable which entered the regression model and explained about 60% of variation of flowering to ripening period. Anticipating of heading, flowering and ripening stages are very important for control of fruit fly and providing of water irrigation and harvesting combine respectively.