تاثير پراكسيد هيدروژن بر تنش كم آبي در گياهان گل تكمه‌اي (Gomphrena globosa L.) و تاج ‌خروس زينتي (Amaranthus tricolor L.)

Effect of Exogenous Application of Hydrogen Peroxide on Water Deficit Stress in Glob Amaranth (Gomphrena globosa L.) and Ornamental Amaranth

به منظور بررسي اثر پراكسيد هيدروژن به عنوان آنتي‌اكسيدان جهت كاهش صدمات ناشي از كمبود آب در گل‌تكمه‌اي و تاج‌خروس زينتي، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. تيمارهاي آزمايش براي گل‌تكمه‌اي شامل سه غلظت مختلف از پراكسيد هيدروژن، به صورت محلول پاشي (صفر، دو و نيم و پنج ميلي مولار) و سه فاصله آبياري (چهار، هفت و ده روز) و براي تاج خروس شامل سه غلظت صفر (شاهد)، دو و نيم و پنج ميلي مولار و سه فاصله آبياري دو، پنج و هشت روز بودند. نتايج نشان داد كه محلول پاشي پراكسيد هيدروژن مي‌تواند وزن خشك ريشه و بخش هوايي در گل تكمه‌اي و تاج خروس را افزايش دهد، و از اين طريق كاهش وزن ناشي از تنش خشكي را جبران نمايد. با افزايش فاصله آبياري صفاتي نظير هدايت روزنه‌اي، كلروفيل كل و حجم ريشه كاهش معني‌داري داشت. به طوري كه براي گياه گل‌تكمه‌اي كم ترين ميزان صفات اندازه گيري شده در فاصله آبياري 10 روز يك بار و گياه تاج خروس هشت روز يكبار به دست آمد. بر همكنش خشكي و پراكسيد هيدروژن براي هر دو گياه در صفت وزن خشك اندام هوايي در سطح احتمال پنج درصد و در صفاتي نظير نشت الكتروليت، محتواي رطوبت نسبي برگ، پرولين و مجموع طول ريشه در سطح احتمال يك درصد معني‌دار شد. بدين ترتيب براي گياه گل‌تكمه‌اي در تيمار شاهد (هر چهار روز آبياري)، با افزايش پراكسيد هيدروژن تا دو و نيم ميلي مولار، وزن خشك اندام هوايي و مجموع طول ريشه به ترتيب برابر 20% و 91% نسبت به تيمار شاهد (صفر ميلي مولار) افزايش يافت و با افزايش پراكسيد هيدروژن تا غلظت 5 ميلي مولار در همين سطح از خشكي كلروفيل كل 31% نسبت به شاهد پراكسيد هيدروژن افزايش نشان داد. حجم و وزن خشك ريشه گياه تاج‌خروس در سطح احتمال پنج درصد و وزن خشك اندام هوايي، هدايت روزنه‌اي، درصد نشت الكتروليت، ميزان پرولين و طول ريشه در سطح احتمال يك درصد معني‌دار شد. به طور كلي نتايج نشان مي‌دهد كه با استفاده از محلول پاشي پراكسيد هيدروژن تنش اكسيداتيو حاصل از تنش خشكي كاهش مي‌يابد.

In order to study the effect of exogenous application of Hydrogen peroxide on water deficit stress in Glob Amaranth (Gomphrena globosa L.) and ornamental Amaranth (Amaranthustricolar L.) an experiment was conducted in greenhouse conditions. This study was designed as factorial based on completely randomized design with 3 replications. Different concentration of Hydrogen peroxide (0, 2.5 and 5 mM) for both plants and three levels of water deficiency for Glob Amaranth (after 4, 7 and 10 days) and for ornamental Amaranth (after 2, 5 and 8 days) were treated. Results showed that foliar application of Hydrogen peroxide on both plants can improve shoot and root dry weight and alleviate adverse effects of water deficiency. With increasing distances Irrigation stomatal conductance, chlorophyll index and root volume decreased significantly, so that the lowest of this characteristics was for Glob Amaranth in the irrigation interval after 10 days and for ornamental Amaranth after eight days. For both plants, interaction effects of water deficiency and Hydrogen peroxide in shoot dry weight was significant in 5% level and in electrolyte leakage, relative water content, proline and total root length was significant in 1% level. For Glob Amaranth, in control treatment (interval 4 day irrigation) with increasing Hydrogen peroxide to 2.5 mM, shoot dry weight and total root length increased 20 and 91% respectively and with increasing Hydrogen peroxide to 5 mM, chlorophyll index was increased 30.8% compared to 0 mM Hydrogen peroxide. For ornamental Amaranth, interaction between Hydrogen peroxide content and irrigation interval showed that root volume and root weight were significant in 5% level and chlorophyll index, shoot weight, stomata conductivity, electrolyte leakage, proline and root length were significant in 1% level. The final result showed that foliar application of Hydrogen peroxide decreased drought stress because of water deficiency.