تعيين شدت فرسايش با استفاده از مدل هاي Fargas و BLM مورد: حوضه‌ي آبخيز بندره

Determination of Erosion Severity Using Fargas and BLM Models Case : Bandre Drainage Basin

شناخت مناطق مختلف يك حوضه آبخيز (به عنوان يك واحد طبيعي برنامه‌ريزي) از نظر وقوع فرسايش و شدت آن همواره يكي از مهمترين اهداف كارشناسان منابع طبيعي بوده است. براي رسيدن به اين هدف مدل هايي به صورت تجربي ارايه شده اند كه هركدام داراي نقاط قوت و ضعفي مي‌باشند. از جمله مدل‌هايي كه در اين تحقيق مورد استفاده قرار گرفته اند مدل‌هاي Fargas و BLM مي‌باشند كه در حوضه‌ي آبخيز بندره با سطحي معادل40/28 كيلومتر مربع واقع در استان آذربايجان غربي اجرا شده است. مدل Fargas تنها دو عامل فرسايش‌پذيري نوع سنگ و تراكم زهكشي را در هر واحد سنگي در نظر مي‌گيرد در حالي‌كه مدل BLM شامل هفت عامل فرسايش سطحي، لاشبرگ سطحي، پوشش سنگي سطح زمين، آثار تخريب در سطح زمين، فرسايش شياري سطحي، آثار رسوبگذاري حاصل از جريان و توسعه‌ي فرسايش خندقي مي‌باشد كه برگرفته از تيپ‌هاي فرسايشي مي‌باشد. هدف از تحقيق حاضر بررسي هريك از مدل‌هاي فوق در منطقه‌ي مورد مطالعه مي‌باشد. نتايج حاصل از دو روش نشان داد دو كلاس فرسايش كم و متوسط در سطح حوضه وجود دارد، بطوري‌كه در روش Fargas و همكاران 72/9% از سطح حوضه داراي شدت فرسايش كم و 27/90% از حوضه داراي شدت فرسايش متوسط مي‌باشد و در روش BLM 63/50% از سطح حوضه‌ي داراي شدت فرسايش كم و 36/49% از سطح حوضه‌ي داراي شدت فرسايش متوسط مي‌باشد. همچنين نتايج نشان داد در حدود 206/19% از سطح اراضي با شدت فرسايش كم و 64/54 از سطح اراضي با شدت فرسايش متوسط بوده، بنابراين 85/73% از سطح حوضه مورد مطالعه در روش Fargas و BLM داراي توافق با يكديگر از نظر شدت فرسايش مي‌باشند.

Erosion is a process in which soil particles separate from their main bed and move to the other place with the help of a transferor operator where based on the type of transferor operator there will be water, wind and glacier erosion (Refahi, 2000, p.3). Nowadays we rarely can find a region in the ground that is not subjected to the erosion and destruction which the main reason is the population growth and the excessive use of land (Ahmadi, 1999, p.195). Also it is considerable that erosion has two important aspects which include the reduction of the land productivity power and the disturbance of eroded materials (Ghadiri, 1993, p: 3-6). Therefore, the compensation of eroded soil for the nature, especially in the arid regions that the condition is so inadequate for formation of soil, is so hard and long process. So, the residents of these regions must be so careful in the preservation and prevention of erosion, because erosion is naturally so intense in these regions and the possibility of soil forming is so low (Kardovani, 1998, p.7). Thus the recognition of the sensitive regions to the erosion and sedimentation in the various parts of a drainage basin is one of the most critical issues in the prioritizing of the regions for executive works of soil preservation and watershed management.