مطالعه عوامل تاثيرگذار بر نوسانات تراز آب خزر جنوبي

The Study of Effective Atmospheric Parameters on the Southern Caspian Sea Level Fluctuation (case study)

درياي خزر به عنوان بزرگترين درياي بسته جهان، از نظر بين المللي داراي اهميت زيادي مي باشد. از نظر منابع نفت و گاز بسيار مهم است. هم چنين نقش شاخصي در زمينه هاي كشتيراني، بازرگاني، اقتصاد ملي داشته و تاثير زيادي بر آب و هوا و اقليم منطقه مي گذارد. اين دريا به علت تنوع آب وهوايي، ميزان تبخير و درون ريز آب هاي شيرين، شرايط اقليمي بسيار متفاوتي دارد. هم چنين نوسان تراز آب درياي خزر، نقش اساسي در تغييرات و دگرگوني هاي مناطق ساحلي ايفا مي‌كند كه گاهي به صورت پيشروي و گاهي به صورت پسروي اتفاق مي افتد. يكي از مهمترين پديده هاي درياي خزر، افزايش تراز آب آن در سال هاي اخير مي باشد. نوسانات تراز آب درياي خزر ممكن است حاصل عوامل مختلفي مثل تغييرات اقليم، تغيير آب و هوايي حوزه آبريز، تغيير دبي رودخانه، بارش منطقه اي، تبخير، دما، تنش باد، بالا آمدگي (surge)، تغييرات ريخت شناسي بستر دريا، تغيير در الگوي جابجايي اتمسفري و هم چنين فعاليت هاي بشري مثل ساخت سدها بر روي رودخانه هاي اصلي باشد. بيشتر مطالعات هواشناسي در منطقه درياي خزر و تراز آب با نتايج قابل قبولي همراه بوده است. در اين تحقيق تغييرات تبخير و بارش در 5 ايستگاه ساحل جنوبي درياي خزر براي سال هاي 2008 - 1993 مورد مطالعه قرار گرفته و عوامل موثر بر بارش، تبخير و دما در اين دوره زماني تعيين گرديده است. تبخير متوسط محاسبه شده در اين دوره زماني 9/922 ميلي متر است كه از تبخير محاسبه شده براي دراز مدت (1007 ميلي متر در سال)كمتر است. ميانگين بارندگي در سال هاي مورد مطالعه براي مجموع پنج ايستگاه خزر جنوبي 6/1292 ميلي متر است كه از ميزان بارش محاسبه شده براي دراز مدت (221 ميلي متر در سال) بيشتر است. بنابراين در ساحل جنوبي درياي خزر، افزايش بارش وكاهش تبخير مي تواند نقش مهمي در افزايش تراز آب دريا داشته باشد. هم چنين شاخص آماري و همبستگي بين پارامترهاي جوي در اين تحقيق مشخص و مورد بحث قرار گرفته است.

One of the most striking phenomena in the Caspian Sea is the sea level rise. Sea level fluctuation is due to climatologically changes, regional precipitation, water evaporation, temperature, wind stresses, surges and geomorphology changes in the sea bed, alteration in atmospheric transport pattern as well as human activities such as construction of dams on the major rivers. More meteorological studies of Caspian Sea region as well as advanced watershed and ocean modeling must be used in order to predict the sea level fluctuation with acceptable results. In this research the variation of evaporation and precipitation in five coastal stations of south Caspian Sea from 1993 to 2008 has been studied and determines what are the effects of precipitation and evaporation in Caspian Sea fluctuation during this pried. The mean calculated evaporation in this period is about 922.9 mm. It is less than the mean calculated evaporation for long term period that is about 1007 millimeter/year. Mean calculated precipitation in this period is about 1292.6 mm. It is higher than mean calculated precipitation for long term period that is about 1221 millimeter/year. So in southern Caspian Sea, the increase of precipitation and the decrease of evaporation have an important role in sea level rise in recent years. The statistical index and correlation between atmospheric parameters are also determined and discussed in this research.