سنجش نظري نسبت اخلاق و سياست در زردشت و ارسطو (مطالعه تطبيقي اوستاي گاهاني و كتاب ششم اخلاق نيكوماخوسي )

A Theoretical Evaluation of the Relationship between Ethics and Politics in Zoroaster and Aristotle (A Comparative Study of the Gathas of Avesta and the Sixth book of the Nicomachean Ethics)

سنجش نظري نسبت اخلاق و سياست در زردشت و ارسطو موضوع اصلي اين پژوهش است. اين موضوع ميتواند دستاوردهاي مهمي براي فهم شباهتها و تفاوتهاي تفكر ايران باستان و يونان كلاسيك در باب سامان سياسي و اخلاقي داشته باشد و اين دستاوردها ميتواند ما را در فهم دلايل تحول متفاوت سامان سياسي و اخلاقي در ايران و غرب تا دوره معاصر ياري دهد. اين سنجش تطبيقي نشان‌دهنده آن است كه هم براي زردشت و هم براي ارسطو اخلاق و سياست پيوسته با همديگر، بنا بر تعريفي كه هر كدام از «خير» و «غايت» دارند، در جهت ارايه يك زندگي خوب و عادلانه طرح ميشود، اما براي زردشت با ابتنا بر تقدم خير مينويي بر خير سياسي، هنجارهاي سياسي و اخلاقي معطوف به غايت «آفرينش اهوره مزدا» - پاسداري «از اشه»- است، در حالي كه براي ارسطو هنجارهاي سياسي و اخلاقي در رابطه با غايت «انسان»، تحت عنوان «حيات متاملانه»، وابسته به سعادت «پوليس» است.

The purpose of this research was to provide a theoretical evaluation of the relationship between ethics and politics in Zoroaster and Aristotle. This subject can lead to some important achievements in terms of understanding the similarities and differences between ancient Iranian and classical Greek ideas of political and ethical order. In this way, we would be able to perceive the reasons for the differences in the political and ethical orders in Iran and the West until the recent period. This comparative evaluation revealed that for both Zoroaster and Aristotle ethics and politics always work with each other in order to create a good life full of justice based on the definition that each of them provides for “good” and “end”. However, for Zoroaster, based on the priority of heavenly good to political good, ethical and political norms are devised in order to attain the end of “Ahura Mazda’s creation”, i.e. protecting the “Asha”. On the other hand, for Aristotle, they are determined in relation to “man’s” end, i.e. a “thoughtful life” depending on the happiness of the “polis” or the city.