اثر تنش خشكي بر عملكرد و اجزا عملكرد ماش در مراحل مختلف رشد (Vigna radiate L.)

Effect of water stress on yield and yield components of mung bean at different grows (Vigna radiate L.)

به منظور بررسي و تعيين مناسب ترين رقم و مرحله اعمال تنش خشكي در گياه ماش، در سال 89-1388 آزمايشي در مزرعه ايستگاه تحقيقات كشاورزي ورامين به صورت اسپليت پلات در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. كرت هاي اصلي شامل سه مرحله تنش (مرحله گل دهي، غلاف دهي، مرحله رشد دانه و شاهد بدون اعمال تنش) و كرت هاي فرعي شامل پنج رقم (پرتو، گوهر، NM-94، C-1-6-16 و VC1973A) بود. در اين آزمايش براي صفات عملكرد دانه، وزن صد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن غلاف همراه با دانه، تعداد شاخه فرعي، ارتفاع بوته، روز تا گل دهي و رسيدگي، ميزان پرولين و RWC اختلاف معني داري بين اعمال تنش در مراحل مختلف رشد وجود داشت. از سوي ديگر بين ارقام مورد بررسي از نظر عملكرد دانه، وزن صد دانه، تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف اختلاف معني داري مشاهده گرديد. بيشترين همبستگي عملكرد دانه با وزن صد دانه (**936/0 =r) بود. مقايسه ميانگين ها نشان داد كه در بين مراحل مختلف رشد، بيشترين ميزان صفات مورد نظر از اعمال تنش در مرحله رشد دانه به دست آمد. همچنين بيشترين ميزان عملكرد دانه، وزن صد دانه، تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف، در بين ارقام مورد بررسي متعلق به رقم پرتو بود. در تجزيه رگرسيون گام به گام نيز دو صفت وزن صد دانه و وزن غلاف همراه با دانه 2/59 درصد از تغييرات عملكرد دانه را توجيه نمودند. به طوركلي مي توان اظهار داشت كه بيشترين تاثير تنش خشكي در مرحله گل دهي است كه بيشترين كاهش عملكرد در اين مرحله خواهد بود. البته رقم پرتو و NM-94 مقاومت بيشتري را نسبت به ساير ارقام مورد مطالعه نشان دادند.

In order to determine the best cultivars of Mung Bean (Vigna radiate) and the effects of drought stress on mung bean, a field experiment was conducted in a split-plot arrangement using randomized complete block design with three replication at Agricultural Research Station of Varamin in 2009 cropping season. The main plots included drought stress in different stage of growth (flowering, poding and grain paramation), and sub plots included five cultivars (Partov, Gohar, NM-94, C-1-6-16, VC1973A). The results of the experiment showed that the effect of drought stress on traits such as grain yield, 100 grain weight, number of pod per plant, number of grain per pod, number of branch and plant height were significant. grain yield, 100 grain weight, number of pod per plant, number of grain per pod were significant between cultivars studying. The results of mean comparison analysis indicated that the highest of most characteristics obtained from drought stress at the grain paramation stage. Partov cultivar produced the highest grain yield, 100 grain weight, number of pod per plant, number of grain per pod. Also, in step by step regression analysis , 100 grain weight and pod weight associated by grain 59/2 percent portray changes of grain yield. Incommonly can be said, the most influence obtained from drought stress at flowering phase that the heighest of decreacing yield would be in phase. Partov cultivar and NM-94 show more resistance as compared with other cultivar in this study.