مطالعه سطوح فلزات سنگين جيوه، كادميوم، سرب و مس در رسوبات شمال غرب خليج فارس- بندر امام خميني(ره)

The Study of Heavy Metals (Hg, Cd, Pb and Cu) Levels in Sediments of North-West of Persian Gulf - Imam Khomeini Port

بندر امام خميني(ره) بزرگ‌ترين بندر ايران در شمال غربي خليج فارس است كه تردد فراوان كشتي‌ها در اين بندر و همچنين وجود صنايع مختلف به‌خصوص صنايع پتروشيمي در اطراف آن سبب تخليه آلاينده‌هاي فراوان آلي و معدني از جمله فلزات سنگين به اين منطقه مي‌شود. فلزات سنگين به‌دليل پايداري زياد با تجمع در بافت‌هاي آبزيان، قابل انتقال به سطوح مختلف غذايي و در نهايت انسان هستند و به‌اين ترتيب باعث بروز پيامد‌هاي خطرناك آلودگي ناشي از اين آلاينده‌ها مي‌شوند. در اين مطالعه از رسوبات 5 ايستگاه در منطقه بندر امام خميني(ره) شامل اسكله‌ي پتروشيمي، داك سرسره، اسكله 15، اسكله 28 و اسكله 33 در اسفند ماه 1388 نمونه‌برداري شد. پس از خشك كردن و هضم نمونه‌ها توسط اسيد نيتريك، ميزان فلزات سنگين توسط دستگاه جذب اتمي (AAS) اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه دامنه‌ي سطوح فلزات سنگين در رسوبات ايستگاه‌هاي مختلف بر اساس ميكروگرم بر گرم وزن خشك 4/4-5/0 جيوه ، 2/8-2/3 سرب و 8/19-2/15 مس است. ميزان كادميوم در رسوبات ايستگاه‌هاي مورد مطالعه زير حد تشخيص دستگاه اندازه‌گيري شد (5/0?). در بين ايستگاه-هاي مورد مطالعه ايستگاه اسكله پتروشيمي بيشترين ميزان آلودگي جيوه، سرب و مس را در رسوبات خود دارا بود. ايستگاه اسكله 28 نيز پاك‌ترين ايستگاه به فلزات مذكور شناخته شد. از ميان فلزات مورد مطالعه، ميزان جيوه در رسوبات منطقه از حد استاندارد‌هاي بين المللي بيشتر و ساير فلزات كم‌تر از حدود استاندارد‌هاي بين المللي بودند. با توجه به فعاليت پتروشيمي بندر امام و ساير صنايع فعال در منطقه، پايش زيست محيطي مداوم فلزات سنگين به‌خصوص جيوه، در منطقه لازم به نظر مي‌رسد.

The port of Imam Khomeini is located in the north-west of the Persian Gulf where ships and vessels traffic and the existence of several industries especially petrochemical industries caused the influx of various organic and non-organic contaminants such as heavy metals into the ecosystem. Heavy metals are the major group of dangerous contaminants in marine environment. Due to their persistence, they may enter aquatic food chains and transfer from one trophic level to another. They may be harmful for human being which is placed at the top of the food chain. In this study, sediments were sampled from 5 stations including harbors of Petroshimi, Doc Sorsoreh, No.15, No. 28 and No. 33 in the port of Imam Khomeini during March 2010. The samples were freeze dried and acid digested in order to determine their heavy metal content using Atomic Absorption Spectrophotometry. The ranges of Hg, Cd, Pb and Cu in sediments were 0.5 to 4.4, ND (?0.5), 3.2 to 8.2 and 15.2 to 19.8?g/g of dry weight respectively. The highest contamination of Hg, Pb and Cu were measured in harbor of Petroshimi station while the lowest level of these metals was measured in harbor No. 28. Among all metals, concentration of Hg in sediments were more than standard limits. This can be dangerous for public health. Therefore, regular monitoring of heavy metals, especially mercury in this area is recommended.