تحليل آوايي در صحيفه سجاديه (با تاكيد بر دعاي استعاذه)

Phonological Analysis of al-Sahifa al-Sajjadiyya (with an Emphasis upon Its 8th Prayer)

دلالت از ماده (دلل) به معناي راهنمايي كردن چيزي به چيز ديگر است؛ مانند دلالت دود بر آتش. دلالت در واژه يعني: به واسطه تصور واژه‌اي، معناي آن در ذهن شكل گيرد. شكل‌گيري معناي واژه‌ها در ذهن انسان به واسطه‌هاي گوناگوني انجام مي‌گيرد؛ واسطه‌هايي چون: ساختار يك واژه، نقش و جايگاه يك كلمه در تركيب عبارت، استفاده از فرهنگ لغت، سياق و حال اداي واژه‌ها و نوع آواهاي يك واژه. اين مقاله بر آنست كه دعاي استعاذه را از صحيفه سجاديه بر مبناي آواشناسي تحليل و ارزيابي كند و نقش و تاثير آواها را در رساندن پيام به مخاطب بكاود. مهمترين نتيجه اين پژوهش آنست كه در صحيفه تمامي آواها در جاي خويش و متناسب با موقعيت مخاطب به كار برده شده‌اند. آنگاه كه امام سجاد ـ عليه‌السلام ـ از رحمت و مغفرت الهي و اميد به درگاهش صحبت مي‌كند، از آواهاي نرم و مهموس و به دور از خشونت استفاده مي‌كند و آنگاه كه از عذاب و مجازات الهي سخن مي‌گويد، آواهاي خشن و شديد و مجهور به كار مي‌برد. به نحوي كه نمي‌توان آوايي را به جاي آوايي ديگر قرار داد. آواها چنان در متن تاثير گذارند كه انسان با گوش دادن به نواي آنها پي به معناي واژه‌ها و حال غالب بر متن مي‌برد. بنابراين در تمام دعاهاي صحيفه سجاديه از جمله در دعاي هشتم صورت با محتوا به حدي پيوند خورده كه جايگزين كردن واژه‌هاي به كار رفته در صحيفه سجاديه با وا‌ژه‌اي مترادف يا واج ديگري امكان‌پذير نيست.

Denotation is defined as being a sign of something, as smoke denotes fire. However, literal denotation is used where meaning of a word takes shape in the mind because of conception of the word. Taking shape of meanings of words in man’s mind may be caused by such variety of causes as structure of the word, role of the word in a phrase, using a dictionary, circumstances of utterance of the word, and kind of phones of the word. The present essay intends to analyze and evaluate the 8th prayer of Sahifa from a phonological point of view and delve into the role of phones in conveying the message to the addressee. The main conclusion this research reaches at is that all phones in Sahifa are applied in their appropriate position and in conformity with addressee’s situation. Phones are so influential in the text that one can detect meanings of words and the dominant flavor of the text by listening to the tunes. Thus, in all prayers of Sahifa, including the 8th, form and content are tied together in such a way that replacement of any terms even with its synonym is impossible.