تامّلي در اخبار ملاقات ا مام زين العابدين عليه‌السلام با مسلم بن عُقبه در قيام حَرّه

A Deliberation upon the Reports of Meeting of the Fourth Shi‘a Imam with Muslim b. ‘Uqba in Harra Uprising

ملاقات امام زين‌العابدين(ع) با مسلم بن عقبه در قيام حرّه به صورت هاي مختلف نقل شده است. بررسي اخبار اين ملاقات مي تواند ابهام موجود پيرامون يكي از حوادث بحث برانگيز زندگاني سياسي حضرت زين‌العابدين(ع) را برطرف سازد و بخشي از سيره سياسي مكتب تشيّع در دوره تقيّه را تبيين كند. امّا بررسي هايي كه پيش تر در خصوص اين اخبار صورت گرفته كافي به نظر نمي رسد. به همين دليل مقاله حاضر دو مساله را در جريان اين ملاقات مورد بررسي قرار داده است؛ يكي مساله همراهان امام(ع) در اين ملاقات، و ديگر مساله بيعت آن حضرت(ع) با مسلم. در مساله اوّل، مستندات تاريخي بر اين دلالت دارد كه امام(ع) براي در امان ماندن از شرّ مسلم خود را در پناه كسي از جمله مروان و عبدالملك قرار نداده است. در مساله دوم نيز مستندات متعددي ارايه شده است كه بيعت امام(ع) با مسلم به شكلي كه در آن امام(ع) اظهار بندگي نسبت به يزيد كرده باشد مردود است. همچنين شواهدي براي وقوع جعل از سوي عباسيان در اين دسته از اخبار ارايه شده است كه مي تواند زمينه‌ساز تحقيقات بعدي در خصوص اخبار اين ملاقات باشد.

Meeting of the fourth Shi‘a Imam with Muslim b. ‘Uqba in Harra uprising is narrated in various forms. Investigation of narrations of that meeting can remove ambiguity of a controversial event in the political life of the fourth Shi‘a Imam and expound part of political policies of Shi‘a school in the dissimulation era. Investigations made earlier as to those narrations, however, do not seem sufficient. That is why the present essay discusses two problems in this regard: companions of Imam in that meeting, and his pledge of allegiance with Muslim. As for the former, historical evidence denotes that Imam refuged to no one, including Marwan and Abd al-Malik, to be safeguarded from Muslim. There are also multiple evidence as to the latter that Imam’s pledge with Muslim in such a way that Imam declared his servitude to Yazid is unacceptable. Evidence of forgery on the part of Abbasids in those narrations is also presented in this essay which can prepare grounds for further research in this connection.