بررسي ميزان تعادل فرسايش در حوزه آبخيز رودخانه حاجي آباد هرمزگان با استفاده از مدل آنتروپي(Entropy)

Survey of the Balance of Equilibrium Erosion in the Hajiabad River Watershed (Hormozgan Province) using the Entropy Model

فرسايش يك پديده تسطيح يا همواركننده سطح زمين است كه رسوبات از راه حمل، غلتيدن و يا شسته شدن تحت تاثير نيروي ثقل از نقاط مرتفع به محلهاي پست حركت مي‌دهد، كشور ايران در طول دوره‌هاي مختلف، همواره تحت تاثير فرسايش آبهاي روان قرار داشته به همين دليل پرداختن به مساله فرسايش از اهميت بسزايي برخوردار است. اين پژوهش سعي دارد كه به بررسي ميزان فرسايش و شناسايي پارامترهاي موثر بر آن در حوزه آبخيز رودخانه حاجي آباد از توابع شهرستان حاجي آباد استان هرمزگان بپردازد. روش تحقيق از نوع رياضي – تحليلي مبتني بر آنتروپي(Entropy) و AHP است، بدين صورت كه ابتدا مهمترين پارامترهاي موثر بر فرسايش (شيب زمين، جنس زمين، خاك، كاربري اراضي و...) در حوزه مورد مطالعه شناسايي و سپس با استفاده از روش AHP وزن دهي و طبقه‌بندي شدند تا اهميت هر يك از طبقات مشخص شود، سپس با استفاده از مدل آنتروپي(Entropy ) شانون(Shanon) ميزان توزيع نامتعادل هر يك از پارامترهاي موثر بر فرسايش مشخص شد. نتايج نشان مي‌دهد كه شيب بيش از 15 درصد با ضريب آنتروپي 53/0 داراي توزيع تقريبا متعادلي در حوزه بوده و در نتيجه فرسايش زيادي در قسمتهاي مختلف حوزه تحت تاثير شيب ايجاد مي‌شود، همچنين در بين سازندهاي زمين شناسي حوزه، سازندهاي كواترنر با ضريب آنتروپي 635/0 توزيع تقريبا متعادلي در حوزه دارند. علاوه بر اين خاكهاي با بافت سبك (ضريب 94/0 ) و مراتع حوزه (ضريب90/0) كه هر دو طبقه فرسايش زيادي دارند داراي توزيع متعادلي در حوزه هستند. جهت مديريت فرسايش حوزه راهكارهايي ارايه گرديده است.

Erosion is a surface-leveling phenomenon where thetransportof sediments from being washed off the land or by the force of gravity move from elevated areas. During different periods, in Iran, constantly flowing water has been affected by erosion. Thus it is important to address the erosionproblem. This research attempts to assess and identify the parameters affecting erosion in Haji Abad Watershed (Hormozgan Province). Investigation of the kind of mathematics-based analytics determined the most important parameters affecting erosion: slope, geology, soil type, and plant. In the basin, this study identified and subsequently used AHP and health weight category, which were important to all evaluated classes, which were statistically determined. Next, by using the Entropy Shanonmodel, the amount of distribution of unbalanced classes in each one of the effective parameters of erosion in the basin under study were clear. The results show that in a slope greater than 15%,with the entropy coefficient of 0.53 there is a balanced distribution in the basin and the amount of erosion in different parts of the basin are influenced by the slope. The geological formation in the basin, the quaternary formation and erosion are more susceptible than the entropy factor of 0.635 distribution in the basin, which are almost balanced. In addition, to soils with light texture (ratio: 0.94), and on land and pasture catchment (ratio 0.90), both of which have a high erosion, have a normal distribution. We presented methods for erosion management in the watershed.