وهابيت آيين تشبيه و تجشيم

Vahhabism; The religion of anthropomorphism and corporeality

يكي از محورهاي اختلاف ميان فرقه‏هاي اسلامي، مساله صفات الهي است. از ميان صفات الهي، صفات خبريه بيش از ساير صفات مورد بحث و اختلاف قرار گرفته است. پرسش اصلي معناشناسانه در حوزه صفات خبري اين است كه صفات ذات مانند: يد، رِجل و وجه، و صفات خبري فعل، مانند: استوا ، نزول و صعود كه در كتاب و سنت آمده است، آيا بر معناي ظاهري خود حمل مي‏شوند، يا بايد آنها را تاويل برد؟ يا اساساً علم به صفات خبري را بايد به خداوند واگذار كرد؟ پاسخ وهابيت ـ به تبعيت از ابن‏تيميه ـ انكار شديد تاويل و تفويض است. آنها سپس براي فرار از محذور تشبيه و تجسيم، ضمن اصرار بر تحفظ بر معناي ظاهري اين صفات، از نظريه تفويض كيفيت دفاع مي‏كنند. براساس اين نظريه، افزون بر حمل صفات خبري بر معناي ظاهري، كيفيت نيز براي صفت ثابت مي‏شود، اما مدعي هستند كه ما علم به كيفيت نداريم. اين تلاش وهابيت براي گريز از محذور تشبيه و تجسيم راه به جايي نبرده و هرگز مشكل تجسيم را حل نخواهد كرد.

One of the pivots of controversy among the Islamic sects is the issue of the Divine Attributes. From among the Divine Attributes, the informative attributes have been stood as the matter of discussion and controversy more than the other Attributes. The main semantic question concerning the informative Attributes is that whether those [words related to the] Attributes of the essence like hand, foot and face or the reporting attributes of the action like sitting [upon the throne], descend and ascend which have been brought in the book [of Qur’an] and the traditions should be defined with their exoteric meaning or must allegorically be interpreted or none but basically the knowledge of the informative Attributes must only be conferred on God! The answer of Vahhabism –fallowing Ibn Teimiyyah- is an intense denial of both the allegorical interpretation and the leaving the judgment to God. To escape from the constraint of corporeality and anthropomorphism, they defend the theory of “conferring [knowledge of] quality”. According to this theory, in addition to attributing the informative attributes to the exoteric meaning, quality is being affirmed for the Divine Aattributes, but they claim that we do not have the knowledge of that quality. This attempt of Vahhabism has not succeeded and never solve the problem of corporeality of God. Keywords: unity of Divine Attributes, informative Divine Attributes, anthropomorphism, corporealists, Vahhabism, Salafism