تحليل و ارزيابي توزيع و توسعه پايدار فضاهاي سبز درون شهري؛ نمونه موردي: شهر مياندوآب

Analysis and Evaluation of Sustainable Distribution and Development of Urban Green Spaces (Case Study: Miandoab City)

در عصر حاضر اهميت و نقش فضاي سبز در حيات و توسعه شهرها تا حدي است كه به عنوان يكي از شاخص هاي توسعه پايدار از آن ياد مي شود. تاثيرات فيزيكي و طبيعي اين فضاها در سيستم شهري و بازدهي هاي مختلف اكولوژيكي، اجتماعي و اقتصادي آن در ساختار جوامع انكار ناپذير است؛ تا آنجا كه كاربري فضاي سبز در شهرها و سرانه آن از مباحث اساسي در برنامه ريزي و مديريت شهري محسوب مي شود. شهر در حال توسعه مياندوآب با جمعيتي در حدود 120 هزار نفر در جنوب استان آذربايجان غربي، با توجه به توان بالاي محيطي و موقع ممتاز چهار راهي در سال هاي اخير از جمعيت پذيري و رشد كالبدي چشمگيري برخوردار بوده است. تبعات چنين رشد سريعي را مي توان در توسعه فيزيكي ناموزون شهر، تخريب تدريجي محيط زيست شهري، تغيير كاربري باغات و اراضي كشاورزي پيرامون شهر مشاهده كرد. از اين رو تحليل و بررسي كاربري فضاي سبز و سرانه آن در شهر مياندوآب و ارايه پيشنهادهاي مناسب در جهت تعادل بخشي به ساختار كالبدي و اجتماعي شهر از اهميت زيادي برخوردار است. پژوهش حاضر كه با رويكردي توصيفي - تحليلي و با استفاده از آمار و اطلاعات مختلف مربوط دو دوره زماني 1380 و 1390 انجام پذيرفته است، نشان مي دهد كه برخلاف استانداردهاي ملي و بين المللي ارايه شده براي كاربري فضاي سبز شهري و علي رغم توان بالاي محيطي، شهر مياندوآب در اين زمينه با كمبودهاي بنيادين مواجه است و طي يك دهه گذشته همزمان با افزايش نسبي سرانه فضاي سبز شهري، اختلاف بين نواحي در برخورداري از اين فضاها نيز به نحو چشم گيري افزايش يافته و عدم تعادل موجود در توزيع فضايي پارك هاي شهري، شديدتر شده است. در نهايت با استفاده از يك مدل مطلوب و با در نظر گرفتن توان ها و نيازمندي هاي محيطي و اجتماعي شهر سرانه مناسبي براي شهر مياندوآب پيشنهاد شده است.

In the present era, the importance of green spaces in urban environments is to an extent that is considered as one of the sustainable development indicators. Physical and natural impacts of these spaces in urban systems and its various ecology, social, and economic efficiency in structure of society are irrefutable; as this green space in cities and its per capita is considered the major issues in planning and urban management. Regarding the high environmental ability and privileged position of intersection, developing city of Miandoab, with a population of about 120 thousand people in South West Azerbaijan Province, has been faced with tremendous increasing of population and physical growth in the recent years. Consequences of such rapid growth can be seen in urban disproportionate physical development, urban environment gradual destruction, orchards and agricultural land use changes in surrounding of the cities. However, analysis and investigation of green space land use and its per capita in the Miandoab city with appropriate recommendations is important in order to balance the social and physical structure of cities. The present study, implemented with descriptive- analytical approach by using statistical data related to two different time periods in 1380 and 1390, shows that unlike national and international standards that provided for urban green space land use, despite the high environmental ability, the Miandoab city is facing a fundamental deficiency. Over the past decade, simultaneous to relative increase in the urban green space per capita, differences between regions in these spaces have been also dramatically increased and imbalances in the spatial distribution of urban parks became more intense. Finally, using an appropriate model and considering the abilities and environmental and social requirements for the city, appropriate per capita has been proposed as a case study.